ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, ABD’nin Kudüs’le ilgili yeni yaklaşımını ilan etti.
İsrail ile Filistin arasındaki sorunlara yeni bir perspektifle bakmak gerektiğini dile getiren Trump, ABD’nin Kudüs’ü, resmen İsrail’in başkenti olarak tanıdığını belirtti.
1995 tarihli “Kudüs Yasasına” atıf yaparak o tarihte ABD’nin Kudüs’ü İsrail’n başkenti olarak tanıması ve büyükelçiliğini de Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma tavsiyesinde bulunduğunu hatırlatan Trump şunları kaydetti:
“Resmen tanıma zamanı geldi”
“20 yıldan uzun süredir tüm başkanlar bu yasanın gereğini yapmayı ertelediler ve buna gerekçe olarak barış çabalarını gösterdiler. Bu sürenin ardından şu anda daha önce olmadığı kadar İsrail ile Filistin arasında kalıcı bir barışa yakınız. Aynı formülü uygulayarak farklı veya daha iyi bir sonuç elde edileceğini düşünmek ahmaklık olur. Dolayısıyla şu anda Kudüs’ü resmen İsrail’in başkenti olarak tanıma zamanı gelmiştir.”
Bu kararın hem ABD çıkarları hem de İsrail ile Filistin arasındaki barış süreci için “en iyi seçenek” olduğunu savunan Trump, söz konusu kararın “geç kalmış bir süreç” olduğunu iddia etti.
İsrail’in halihazırda birçok yönetim binasının Kudüs’te olduğunu hatırlatan Trump, bununla birlikte üç dinin mensupları için Kudüs’ün kutsal bir şehir olduğuna işaret ederek, “Kudüs bugün Yahudilerin Batı Duvarında dua ettikleri, Hıristiyanların Çarmıh Duraklarında yürüdükleri ve Müslümanların Mescid-i Aksa’da namaz kıldıkları bir yerdir ve böyle kalmalıdır.”
Dışişleri Bakanlığına “elçiliğin taşınması hazırlıkları” talimatı
ABD Başkanı Trump, “Dışişleri Bakanlığına, Tel Aviv’deki büyükelçiliğimizin Kudüs’e taşınması için hazırlıklara başlaması talimatını verdim” ifadesini kullanarak şunları kaydetti:
“Büyükelçiliğin yapımı için bir an önce mimarların, mühendislerin ve işi takip edecek kişilerin işe alımı başlayacak. Bittiği zaman ise barışa kocaman bir katkı sağlanacak. Bu açıklamayı yapmış olmak bizim kalıcı barış sağlamak fikrinden vazgeçtiğimiz anlamına gelmiyor. Biz İsrailliler ve Filistinliler için harika bir anlaşma yapılmasını istiyoruz.”
“İki devletli çözümü hala destekliyoruz”
Trump, “İsrail’in Kudüs’teki bağımsızlığı, ya da çözüm için tartışmalı sınır konuları dahil herhangi bir konuda son kararı vermiyoruz.” değerlendirmesini yaparak, “Bu kararları ilgili taraflar alacaktır.” diye konuştu.
Kudüs konusunun “hassasiyetine” vurgu yapan Trump, “ABD olarak İsrail ile Filistin arasında iki devletli çözümü hala destekliyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
Pentagon’dan “tedbir aldık” açıklaması
Öte yandan ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Rob Manning ise, Trump’ın Kudüs açıklaması öncesinde Pentagon’un ABD personeline ve menfaatlerine yönelik tehdit riskini azaltmak için tüm tedbirleri aldığını açıkladı.
Manning, “Aynı zamanda tüm ABD elçilik ve konsolosluklarını korumak için Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Güvenlik Bürosu ile yakından çalışıyoruz. ABD muharip komutanları her zaman müdahale planlarını gözden geçiriyorlar ve tüm potansiyel tehdit risklerini azaltmak için kendi bölgelerindeki ABD elçilikleri ile yakın temas halindeler.” değerlendirmesini yaptı.
Kudüs’teki yarım asırlık işgal
Doğu Kudüs’ü 5 Haziran 1967’de işgal eden İsrail, 1980’de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını “birleşik başkenti” ilan etti.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BGMK), 1980’de kabul ettiği 478 sayılı kararla, İsrail’in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saydı. BMGK kararı çerçevesinde, ABD dahil uluslararası toplum Doğu Kudüs’ün işgal altında olduğunu kabul ediyor.
İsrail yönetimini tanıyan tüm ülkelerin büyükelçilikleri Tel Aviv’de bulunuyor. Hiçbir ülke, Kudüs’ü ya da doğu ve batı bölümlerini başkent olarak kabul etmiyor.
ABD, Trump’ın hamlesiyle Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyan ilk ülke oldu. Uluslararası toplumun tepkisini çeken Trump yönetimi, bölgenin kaosa sürükleneceği ve İsrail-Arap ihtilafının daha da çözümsüz hale geleceği uyarılarını göz ardı etti.