Türkiye’nin dış ticaret açığını tek başına yıllık en az 1,5 milyar dolar azaltması öngörülen ve özel sektör tarafından tek noktaya yapılan en büyük yatırım olan STAR Rafineri, 7 yıllık yapım sürecinin ardından açılışa hazırlanıyor.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi-SOCAR’ın Türkiye yatırımları içinde önemli paya sahip rafineri, 19 Ekim’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımının öngörüldüğü törenle hizmete açılacak.
İzmir’in Aliağa ilçesindeki PETKİM kampüsü yanında 2011 yılında inşaatına başlanan rafineri, 2 bin 860 dönüme yayılan 3 iskelesi ve 20 üretim tesisiyle bir organize sanayi bölgesiyle aynı büyüklüğe sahip.
Yıllık 10 milyon ton ham petrol işleme kapasiteli tesis, zorlu coğrafi yapı nedeniyle 3 teras üzerine kuruldu. Yapımında 17 milyon metreküplük hafriyat çalışmasının yapıldığı rafineride 250 bin ton ile yaklaşık 20 Eyfel Kulesi yapacak kadar çelik, 400 bin metreküp ile küçük bir kasaba kuracak kadar beton ve Türkiye’yi 4 kez dolaşacak uzunlukta kablo kullanıldı.
En büyük yük transferi
STAR Rafineri’nin yapım süreci, aynı zamanda Türkiye’de elleçlenen en büyük yükün transferine de sahne oldu. Tesis için getirilen bin 200 ton ağırlığındaki tek parçalı reaktör, 2 bin tonluk vinç marifetiyle toplam 2 ayda monte edilerek devreye alındı.
Türkiye’de ilk kez rafineri petrokimya entegrasyonunu kuran tesis, toplam yaklaşık 6,3 milyar dolara mal oldu.
İnşaatında ortalama günlük 10 bin işçinin çalıştığı tesiste geçen yıl kasım ayında bu rakam 19 bin 500’e yükseldi. Tesis açıldıktan sonra ise rafineride doğrudan bin 100 kişi istihdam edilecek.
Dizelde ithalat oranı yüzde 40’ın altına inecek
SOCAR Türkiye’nin iştiraki STAR Rafineri’nin Genel Müdürü Mesut İlter, AA muhabirine yaptığı açıklamada, SOCAR’ın Türkiye için öngördüğü 19,5 milyar dolarlık yatırım planının önemli bir parçası olan tesisin 19 Ekim’de düzenlenecek açılış törenine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımının beklendiğini ifade etti.
Deneme ve test üretimi süreci devam eden tesisin ocak ayı itibarıyla 10 milyon tonluk kapasiteye çıkacağını, PETKİM’in önde gelen ham maddeleri olan NAFTA, reformat ve karışım ksilen ihtiyacının tamamını karşılayacağını aktaran İlter, diğer kapasitelerle ilgili şu bilgileri verdi:
“STAR Rafineri, petrokimya ham maddesinin yanında ülke için stratejik öneme sahip dizel, jet yakıtı ve LPG gibi ürünlerle de ekonomiye önemli ölçüde katkı verecek. Türkiye’de dizel tüketimi her sene yüzde 7-8 artıyor. Geçen yıl 10,5 milyon tonluk bir üretim oldu ancak tüketim 24 milyon ton civarına ulaştı. Bunun 13 milyon tonu ithalatla karşılandı. Yani geçen yıl tükettiğimiz dizelin yüzde 56’sını ithal etmişiz. STAR Rafineri, 5 milyon tonluk dizel üretim kabiliyetiyle ithalat oranını yüzde 40’ların altına düşürecek.
Jet yakıtında da İstanbul Yeni Havalimanı ve turizm sektöründeki büyümeyle birlikte tüketimin hızla artacağı öngörülüyor. STAR Rafineri, 1,6 milyon tonluk üretimiyle Türkiye’nin tüm jet yakıtı ihtiyacını karşılayabilecek.
Türkiye’nin yıllık 3,7 milyon ton LPG tüketimi var ve bunun da yüzde 80’ini ithal ediyoruz. STAR devreye girdiğinde ithalat oranı yüzde 70’e düşecek. Yine bir yan ürün olan petrol kokta da yıllık 700 bin tonluk kapasite çimento sektörünün ihtiyacı için yapılan ithalatı azaltacak. Tüm bunları üst üste koyduğumuzda STAR Rafineri’nin devreye girmesiyle birlikte dış ticaret açığında yıllık yaklaşık 1,5 milyar dolarlık azalma olacağını hesaplıyoruz. Bu minimum rakamdır, petrol fiyatlarına bağlı olarak daha yukarıya gideceğini düşünüyorum.”
Avrupa’nın en moderni
Rafinerinin her yıl petrol fiyatlarına bağlı olmakla birlikte 6-8 milyar dolarlık bir ticaret hacmi oluşturacağını aktaran İlter, Türkiye’de ilk kez rafineri petrokimya entegrasyonunu kuran yatırımın Avrupa’nın en modern tesisi olduğuna işaret etti.
Tesiste ham petrolün siyah ürün elde etmeden doğrudan yüksek katma değerli ürünlere dönüştürüleceğini, bu özelliğiyle Avrupa’da 3 rafineriden biri olduğunu kaydeden İlter, şunları kaydetti:
“Türkiye’de özel sektörün tek noktaya yaptığı en büyük yatırım olma özelliği taşıyan rafineri, Azerbaycan’ın Türkiye ile kardeşliğine verdiği önemin bir göstergesi ve dışarıya karşı da bu açıdan verilmiş önemli bir mesaj olacak. Yatırımların azaldığı bir dönemde devreye alınan bu yatırım SOCAR’ın ve Azerbaycan’ın Türkiye ekonomisine olan güvenini de gösteriyor.”