İstanbul Sanayi Odası (İSO), geçen ay kamuoyuna açıkladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu raporunun merakla beklenen ikinci cildini yayımladı. Bir önceki yıla göre net satışlarını yüzde 13.4 artırarak 73.6 milyar TL’ye çıkaran İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında, ilk sırayı 187 milyon 916 bin TL’lik cirosu ile 2012 yılı çalışmasında 21. sırada yer alan “Gamateks Tekstil San. ve Tic. A.Ş.” aldı.
187 milyon 697 bin liralık üretimden satışlarıyla ikinci sırada yer bulan “KİBSAŞ Karadeniz İnşaat ve Beton San. ve Tic. A.Ş.”, 2012 araştırmasında beşinci sırada bulunuyordu. 2013 yılında net satışlarını 187 milyon 675 bin TL’ye çıkaran “Teksüt Süt Mamülleri San. ve Tic. A.Ş.” de üçüncülüğe oturdu.
İlk 500 Büyük ile benzer sonuçlar
Araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlar, İkinci 500 Büyük’teki şirketlerin de Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ile benzer sorunlarla iç içe olduğu sonucunu ortaya koyuyor. 2013 yılında toplam borçlardaki artışın, İkinci 500 Büyük şirketlerdeki borç/öz kaynak oranlarına da ciddi bir negatif etki yaptığı görülüyor. Bu da 2012 yılına göre net satışlarını yüzde 13.4 artırarak 73.6 milyar TL’ye çıkaran İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun, özellikle vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı kalemini yüzde 30.2 azalttığı sonucunu ortaya çıkarıyor.
2013 yılında toplam borçları yüzde 28.5 ile Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’na göre 3 puan daha fazla artan İkinci 500 Büyük Şirket’in, özellikle uzun vadeli borçlarının, büyük şirketlere göre iki misli daha fazla, yüzde 61.8 oranında artması dikkat çekici bir nokta olarak ortaya çıkıyor.
Geçen yıl döviz kurlarında yaşanan dalgalanmanın yarattığı finansal maliyetin, tıpkı Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda olduğu gibi İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda da oldukça yüksek olduğu görülüyor. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2013 yılında faaliyetlerinden elde ettiği 5.4 milyar TL’lik karın yarısından fazlası olan 2.7 milyar TL’sini finansman gideri olarak kaybetti.
İhracat ve teknolojide daha iyiler
2013 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracatı yüzde 3.7 oranında artarak 10 milyar dolar oldu. Bu rakam görece daha başarılı bir performans demek. Çünkü Birinci 500 Kuruluşun ihracatı yüzde 0.7 oranında düşerek 63.3 milyar dolar olmuştu. 2013 yılında Türkiye ihracatı da yüzde 0.4 gerilemişti. İSO İkinci 500’ün ihracatının toplam satışları içindeki payının 2013 yılında yüzde 25.9 olması önemli bir gösterge olarak kabul ediliyor.
İkinci 500’ün toplam ihracatının Türkiye ihracatı içindeki payı ise 2012 yılında yüzde 6.4 iken, 2013 yılında yüzde 6.6’ya yükselmişti. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ihracatta Türkiye ortalamasının ve Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üzerinde performans gösterdi. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracattaki göreceli rekabetçiliği orta-uzun vadede ümit veriyor. İhracat desteklerinde orta ölçekli firmaların önceliğini de ortaya koyuyor.
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun, Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’na göre iyi görünen bir başka performansı ise teknoloji kullanımı. Türkiye’nin İkinci 500’ünde teknoloji yoğunluklarına göre yaratılan katma değer dağılımında ileri teknoloji yüzde 4.6’lık bir oranla dikkat çekiyor. Bu oran Türkiye’nin İlk 500’ünde yüzde 2.6’ydı.
Şirketlerin üretimden satışlarının sıralama ölçütü olarak kullanıldığı araştırmanın temel göstergelerinden başlayarak dikkat çeken diğer verilerine ayrıntılı bir göz gezdirildiğinde şu çarpıcı tablo ortaya çıkıyor:
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun Kümülatif Gelir Tablosu (2012-2013)
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun toplam satışları 2013 yılında yüzde 13.4’lük bir artış ile 73.6 milyar lirayı buldu. Bunun karşılığında elde etmiş oldukları brüt karlılık ise yüzde 24.6 artarak 12 milyar 783 milyon liraya ulaştı. Şirketlerin faaliyet karlarına baktığımızda da iyi bir performans görüyoruz. Çünkü bu karlılıkta önceki yıla göre 1.8 puanlık bir artış var. 2012 yılında yüzde 5.5 olan faaliyet karı, 2013 yılında yüzde 7.3’e çıktı.