Canan Çelebioğlu, iki kıta, beş ülke ve 41 havalimanında 13 binden fazla çalışanı ile hizmet veren, 2018’de 60’ıncı yılını kutlayan Çelebi Havacılık Holding’in kurucularından. Hava servisi olarak Budapeşte’de pazar lideri ve Hindistan’da toplam yedi istasyonda hizmet veren başarılı Türk yatırımcısı, gelecek dönem hedeflerini dünyanın altıncı büyük ekonomisi Hindistan üzerine kurgulamış.
55 yıldır sadece ulusal pazarda değil, uluslararası arenada yer alan Çelebi Holding’in
Çelebi Hava Servisi 1958 yılında faaliyete geçti ve temelleri atılan Çelebi Grubu, hızlı ve güçlü bir biçimde büyüdü. Türkiye’nin ilk özel şirketlerinden biri oldu. 1995 yılında holdingleşti ve Çelebi Holding A.Ş. kuruldu. Çelebi Holding’in değişim ve gelişim gösteren iş dünyasındaki etkin yüzü ve rol modeli Çelebi Holding Havacılık Yönetim Kurulu Üyesi Canan Çelebioğlu oldu. İş hayatına çok küçük yaşlarda atıldı. Babası Ali Cavit Çelebioğlu 1982 yılında vefat ettiğinde 16 yaşında olan Canan Çelebioğlu, kendisini babasının kurduğu ve uçaklara yer hizmeti veren Çelebi Hava Servisi’nin merkezinde buldu. Ağabeyi Can Çelebioğlu ile birlikte işlere sarıldı. Havacılık sektörü yetkililerinden yükselen ‘Şirketi kapatın’ sözlerine ise kulak tıkadı. Zorlu yollardan geçerek büyüttükleri şirketleri Çelebi Havacılık Holding, bugün sadece ulusal pazarda değil, uluslararası arenada da faaliyet gösteren başarılı bir şirket oldu. Kargo, antrepo, yer ve yolcu hizmetleri alanlarında hizmet veriliyor.
İşin bu noktaya nasıl geldiğini şu cümlelerle özetliyor:
“Babam, 1958 yılında bu şirketi kurma kararı alıyor. Kendisi hava kuvvetlerinde pilotken, zaman içinde bu mesleğe çok devam etmek istemiyor. Bir süre sonra ayrılıyor ve havalimanları yer hizmetlerindeki eksikleri bildiğinden bu açığı kapatmak için harekete geçiyor. Bir demirci ustasına uçak merdiveni yaptırıyor ve yanına aldığı beş işçiyle işe başlıyor. Yer hizmetleri kavramının olmadığı bir dönemden söz ediyorum.”
Çelebioğlu, dört yaşındayken babasıyla işe gelip giderken işleri de öğrenir. 13 yaşında uçakları temizler, bagaj taşımayla ilgilenir. Çocuk yaşta olmasına rağmen en kısa zamanda en en çabuk nasıl uçağı temizlerim diye düşünür. Bunu başardığında ödülü çikolata olur. Muhasebe yardımcısı, apron görevlisi ve temizlik sorumlusu olarak çalışır. Babası 1982 yılında vefat ettiğinde, annesi ve abisiyle ortak bir karar alırlar. Babalarının kendilerine bıraktığı parayı iş için kullanmaya karar verirler. Büyük bir risk ve büyük bir karar alınmış olur. Çelebioğlu bundan sonraki aşamayı ve gelişmeleri tam bir girişimcilik ve istikrarlı duruşla açıklıyor. En zor zamanlarda Lufthansa ile çalışmaya başlamaları şirket adına çok önemli bir adım olur.
Yer hizmetlerinde büyüme ancak 90’lı yılların başında sağlanır. Yurt dışındaki ilk yatırım ise Budapeşte’de olur. Ardından Hindistan ve Viyana gelir. Macaristan’ın başkenti Budapeşte havalimanı yer hizmetleri ile beraber işlettiği toplam 26 istasyonu bulunan Çelebi Hava Servisi, hızlı büyüyen Hindistan pazarında oldukça etkin.
Çelebioğlu Hindistan konusunda çok tutkulu. Yeni Delhi’de bir sahne..Hindistan’ın son dönemdeki popüler grubu “Nooran Sisters”, fonda ise Çelebi Holding’in amblemi. Kalabalık bir topluluk ITC Maurya Hotel’in bahçesinde bir Türk şirketinin bu ülkede kalıcı varlığını ve başarısını kutlamak için bir araya gelmiş. Evet, yükselen Hindistan’da tam 10 yılı geride bırakıp gelecek 10 yıllara odaklanmak önemli bir başarı. Çelebi Holding, Mumbai’de 10 yıl önce başladığı havalimanlarındaki yer hizmetlerini, bugün Yeni Delhi, Kochin, Ahmedabad ve Kannur olmak üzere beş merkeze çıkarmış durumda. Hindistan makamları nazarında oldukça itibarlı olan, havacılıkla ilgili düzenlemelerde fikri sorulan Çelebi, bu ülkede, beş havalimanında yaklaşık 7 bin 500 personelle yer hizmetleri vermenin yanı sıra en büyük iki kargo merkezi (HUB); Yeni Delhi Indira Gandhi Uluslararası Havalimanı’nda kargo terminali ve Mumbai Chhatrapati Shivaji Uluslararası Havalimanı’nda ise antrepo işletmeciliği yapıyor.
Hindistan gibi devasa ve zor bir coğrafyada kalıcı olabilmek ve başarılı işlere imza atabilmek için ülke insanını anlamak ve sabırlı olmanın birinci şart olduğunu söylüyor. Hindistan’da 10. yılını kutlayan Çelebi, artık geçmiş yıllara göre yabancı yatırımcı için çok daha geniş imkân ve fırsatlar sunan bu ülkede kalıcı olmak istiyor. Hindistan’da son 5-6 yılda 165 milyon dolar yatırım yapan Çelebi, 10 yıl önce bu ülkeye yerli bir ortakla gelmenin zorunlu olduğu zor dönemlerde başarılı olmuş. Yeni dönemde yerli ortak şartı kalkınca daha fazla büyümeye odaklanmış durumda.
Çelebioğlu, “Hindistan’ın zor bir ülke olduğu, sadece tekstil, IT (bilişim) sektörünün olduğu sanılıyor, ama bu algı doğru değil. Hindistan her sektörüyle iş imkânları sunuyor ve büyüyor. Türkiye’den gelecek tüm sektörler için burada fırsatlar var” ifadelerini kullanarak “Mesela Çin’de yatırım zor. Fakat Hindistan’da yabancı yatırımcı kendi kendine hareket edebiliyor. Son 10 yılda Hindistan çok değişti” değerlendirmesini yapıyor. Hindistan’da havacılık sektöründe ciddi bir büyüme ve paralelinde de önemli yatırımlar söz konusu. 2021 yılında, bu ülkede 5 milyonun üzerinde yolcu kapasitesiyle hizmet verecek havalimanı sayısının 25’in üzerine çıkması bekleniyor. AIATSL, Hindistan’daki irili-ufaklı 60 meydanda yer hizmetleri veriyor, ancak Air India gibi alt kuruluşu olan şirketin de yenilenmesi hükümetin gündeminde. En ciddi ilgilenen, hatta Hintli makamların ilgilenmesini istediği şirketlerin başında da Çelebi geliyor. Hindistan hükümeti, aynı zamanda AirIndia’nın en az yüzde 51’ini özelleştirmek istiyor. Öte yandan 2009 yılında 25 yıllığına ihaleyle alınan Delhi Kargo Terminali’nde 48 havayoluna hizmet veren Çelebi, bu alanda da pazarın yüzde 72’sine hâkim. Burada Çelebi’nin kurduğu kargo sistemleri Hindistan’da başka meydanda yok. Kargo terminal işletmeciliğinde de kaliteyi yukarı çekmiş olmaları, havacılık otoriteleri tarafından ilgiyle ve takdirle karşılanmış. Türkiye dışında Hindistan, Macaristan, Almanya ve Avusturya’da da hizmet sunan Çelebi, iştirakleri, ortaklıkları çalışanlarıyla iki kıta, beş ülke ve 36 havaalanında yer ve kargo hizmetleriyle depo operasyonları yapıyor.
Yeni Delhi’deki Çelebi yer hizmetlerinde yüzde 67 oran ile Mumbai’nin pazar lideri, Yeni Delhi’de ise ikinci sırada. Mumbai Havalimanı için 2018 başında yapılan yer hizmetleri ihalesini de 10 yıllığına tekrar Çelebi kazandı. Bu meydanda verdiği hizmeti 2019’dan 2029’a kadar sürdürecek. Ayrıca Mumbai Havalimanı’nda genel havacılık şirketlerine (iş jetlerine) sadece Çelebi hizmet sunuyor. Yer hizmetlerinde Çelebi’nin koyduğu hedef ise yüzde 99.5 zamanında kalkış.
Kendisine Hindistan’da ne yapacaksın orada iş olur mu diyenlere aldırış etmemiş ve işlerinin büyük kısmını orada hayata geçirmiş. Bu vizyona sahip olmanın karşılığı bugün Hindistan’da 7 bin 500 kişilik dev bir orduyu yönetmek oldu.
“Hindistan’a boşuna gitmedik. Orada Türkiye’deki büyüklüğümüze bir kaç yılda ulaştık. 50 yıldır bu işteyiz demek önemli bir referans.” Türkiye’de sivil havacılığın global oyuncusu Çelebi Holding Actera ortaklığıyla ise güçlenir. O dönemde şirketlerde 100 kişinin çalıştığı, Ankara ve İstanbul Havaalanları’nda hizmet veren bir şirketken bugün dünyanın havacılık sektöründe yer hizmeti veren ilk beş şirketi ve 13 binden fazla çalışanı var.
Aradan geçen bu süreyi özetlerken Çelebioğlu, “İş hayatına girdiğimizde teknik olarak işi biliyorduk. Para nasıl kazanılır bilmiyorduk. İdealler ve sorumluluk duygusu birleşti. Çok risk aldık. Babamız bu kadar mücadele verdi, biz bu işi yürütmeliyiz diye düşünerek duygusal davrandık” diyor. Çelebioğlu’nun “melek yatırımcı” kimliği de var. İnternet ile arası iyi olmayan Çelebioğlu’nun bu alanda yatırımcı olması ise işin bir diğer yönü. Ortak olduğu kitap satış siteleri İdefix ve Prefix’i 2013’te D&R’a 11,5 milyon TL’ye satan Çelebioğlu, halen Siberalem.com’un ortağı.
Çelebioğlu, Türk iş dünyasındaki kadınlara üç önemli tavsiyede bulunuyor.
Başarıda en önemli şeylerden biri; empati yeteneğinizin ve insan ilişkilerinizin kuvvetli olması. Bunu da psikoloji okuyarak geliştirebilirsiniz. Başarıyı ancak uyumu yakalayabildiğiniz ya da insanları uyum içinde çalıştırabildiğinizde sağlarsınız.
İkincisi cesaret önemli. Düşünmeden karar vererek değil ama hızlı karar almadan ilerlemelisiniz. Ben hiçbir kararımı çok hızlı almam. Çok acil dönemler hariç, çok farklı insanlardan görüş alıp tartışıp kararları öyle alırım. Kararlarınızı alırken zaman ve emek vermek gerek.
Üçüncü olarak da insanın iş hayatıyla kendi hayatını dengede tutabilmesi çok önemli. İş hayatı sizi hemen ele geçirmemeli. Bu sizin motivasyonunuzu düşürüyor. Ben de bunu çok başaramadım. Ama buna çok önem verilmeli. Bıkkınlık olmamalı. İnsan eğlendikçe ve keyif aldıkça daha yaratıcı oluyor.
Canan Çelebioğlu iş dışında neler yapıyor?
“Tiyatroyu severim. Şirkette de çalışan tiyatromuz var. Tiyatro çalışmalarımız devam ediyor. Tango seviyorum. Dans, en sevdiğim hobim.”
“Sosyal sorumluluk anlamında birşeyler yapmak istiyordum. Özellikle hayvanlarla ilgili bir şeyler yapmak niyetindeydim. Hayvanlar için çalışmak istiyordum. Bolluca’da barınak vari bir yer var, oraya yardımcı olmamı istemişti bazı kişiler. O vesileyle de hayvanlar için çalışan Yonca Evcimik ile tanıştık.Okul ve otellerle görüştük, bir yıldır barınaklar için buralardan yemek topluyoruz. Buradaki artık yiyecekleri dondurucularda saklayıp, barınaklara dağıtılmak üzere bir proje başlattık. Hayvanlara katkı sağlayacak projeleri destekliyorum.”