“Eskiden buralar hep dutluktu” sözleri artık istanbul’da çoluk çocuğun bildiği hatta dijital deyişle bir nevi ‘meme’ haline gelmiş bir deyiş. Eskiden dutluk olan bölgelerin üzerinde şimdilerde dikilmiş ve halen dikilen gökdelenlerin azameti bu deyişi günden güne hem meşhur ediyor, hem de başlangıçtaki anlamının üzerine en az bir gökdelen kadar yeni anlamlar ekliyor. Bir zamanlar eskiden dutluk olmasa bile yabani erik ağaçlarıyla dolu ve kimsenin geçmediği ilgi göstermediği hatta çakallar dışında hiç bir canlının sahiplenmediği bir başka toprak parçası da bugün Silikon Vadisi olarak bilinen Santa Clara vadisi.
1960’lı yıllarda yabani erik , verimsiz çiftlikler ve dağınık meyve bahçeleri dışında bir varlık göstermeyen, ancak ikinci sınıf yol filmlerine lokasyon olabilecek bir yer olan vadi, iki girişimcinin adeta falcı gibi davranması sayesinde bugün dünyanın en değerli şirketleri ve en yaratıcı insanlarına ev sahipliği yapıyor.
İleri görüşlü iki girişimci; John Arrillaga Sr ve Richard Peery bundan elli yıl önce onbinlerce dekarlık verimsiz çiftlik ve yabani erik bahçelerini dünyanın değerli arazilerine çevirdiler. Arrillaga’nın 2.5 milyar doların üzerinde bir servetinin olduğu sanılıyor. Şimdiye değin bir milyon metrekarenin üzerinde devasa teknoloji kampüsleri inşa ettiler. Intel, HP, Apple ve Google gibi dünya devlerinin merkez ofisleri yine hep ikilinin arazileri üzerine inşa edildi.
Arrillaga ileri görüşlülüğü sayesinde devasa bir servet edinirken, toplumsal sorumluluklarını da unutmadı. Stanford Üniversitesi’ne milyonlarca dolar yardım yaptı, üniversite kampüsünün 160 binasını yıkıp yeniden inşa etti. Öte yandan teknoloji patronlarının –Steve Jobs, Jeff Bezos ve Ralph Ellison gibi – aksine ortalarda hiç görünmedi. Ne bağışladığı binaların açılışına ne de desteklediği projelerin tanıtımlarına katıldı. Bütün söyleşi ve basınla görüşme taleplerini geri çevirdi. Onunla ilgili yapılan haberlerin tamamında yakınları ile yapılmış söyleşiler olmasına karşın, kendisinin bizzat ettiği tek bir lafa rastlamak mümkün değil.
Eski basketbolcu
Inglewood Kaliforniya’da orta halli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Arrillaga’nın aile kökenleri Bask bölgesine dayanıyor. Liseden sonra basketbol bursuyla Stanford’a yazılan Arrillaga, okulu bitirdikten sonra İspanya’da bir sene profesyonel olarak basketbol oynadı. Hemen ardından San Francisco Warriors’a transfer oldu. Ancak altı hafta sonra takımdan ayrıldı.
1960’lı yılların başında Arrillaga, Richard Peery ile tanıştı. Peery doğuştan girişimci olarak tanımlanabilecek bir karaktere sahipti, örneğin orta okul yıllarında Stanford kampüsünde sakız makinası sahibi; ilk gençliğinde ise minyatür golf sahası işletiyordu.
2000 bin dolarlık sermaye ile başladılar
Peery ve Arrillaga, Santa Clara vadisinde büyük bir potansiyel olduğunu düşünüp, 2000 dolarlık sermayeleri ile bölgedeki arazileri toplamaya başladılar. Bölgede bu tür spekülasyon daha önce hiç duyulmamıştı başka bir deyişle kimse bu ikilinin başarılı olacağına inanmıyordu. Peery’nin emlak alanındaki tecrübesi Arrillaga’nın ikna kapasitesiyle birleşince vadide, hesaplı ve kullanışlı ilk ofisler oluşmaya başladı. 1980’in ortalarına kadar henüz topladıkları topraklardan gözle görülür bir kar elde etmişlerdi. Fakat 80’lerin ikinci yarısından itibaren başta Oracle ve Cisco olmak üzere dünyanın en önemli teknoloji şirketleri o günkü adıyla Santa Clara vadisine yerleşmeye başladılar. Bir zamanların yabani erik bahçeleri artık bir anlamda yeni dünyanın işaretini veren dev şirketlere ev sahipliği yapmaya başladı. Arrillaga ve Peery’nin kumarı tutmuş ve Santa Clara vadisi artık Silikon Vadisi olarak anılmaya başlamıştı.
Başarılarının sebebi sadece doğru lokasyon değildi. Stanford Stadyumu’nun 100 milyon dolarlık yeni inşaasının sadece 10 ayda bitirilmesi ve örneğin Arrillaga’nın, çalışanlarını tek tek seçmesine yol açan obsesiflik sınırında dolaşan hırsı, öngörülemeyen yükselişi getirdi.
Fiyatlar sürekli yükseliyor
Silikon vadisinde metrekare fiyatı sürekli yükseliyor. Arrilaga’nın emlak işinin hala devasa bir büyüme kapasitesi mevcut. 1990’lardaki dot.com yükselişinden bile daha büyük potansiyel taşıyan bir büyüme beklentisi bugün Silikon Vadisi’nin en sık konuşulan konularından biri. Damadının aktardığına göre ikisi arasında geçen bir konuşmada Arrillaga, Silikon Vadisi dışında en karlı yatırım yapılabilecek yer olarak San Francisco körfez bölgesini işaret ediyor. Belli ki teknoloji şirketlerinin sayısı ve zenginliği arttıkça bölgenin bütün eski dutlukları ve yabani meyve bahçeleri yeni Google’lara ve Apple’lara mekan olacak.