Dünyanın borcu rekor düzeye ulaşmış durumda. Tam tamına 300 trilyon dolarlık bir borç söz konusu.
Uluslararası Finans Enstitüsü’nün tahminine göre, bu rakam Haziran 2022 itibariyle tüm dünyada hükümetlerin, hane halklarının ve şirketlerin borcunun toplamına denk düşüyor.
300 trilyon dolar küresel GSYİH’nin yaklaşık yüzde 349’u ve dünyadaki her kişi başına 37 bin 500 dolara eşdeğer.
Küresel borç, mali krizden önceki döneme göre çok daha yüksek; S&P Global Ratings’ten Terry Chan ve Alexandra Dimitrijevic yayınladıkları raporda, borca olan talebin-tüketicilere enflasyonla baş etmede yardımcı olmak, altyapıyı yeniden inşa etmek ve iklim değişikliğini ele almak-gittikçe arttığına dikkat çektiler.
Raporda, “artan faiz oranları ve yavaşlayan ekonomilerin borç yükünü daha da ağırlaştırdığı” kaydedildi. FED fonları ve Avrupa Merkez Bankası faiz oranları 2022 yılında ortalama yüzde 3 puan arttı. Bu da faiz harcamalarının 3 trilyon dolar daha artması anlamına geliyor.
Chan ve Dimitrijevic, aynı zamanda borcun 2007 yılından beri daha az verimli olduğunu belirtiyorlar. Başka bir ifadeyle, borç alınan her bir doların ekonomiye kattığı değer azaldı.
Borç yükünün daha da artması ve merkez bankalarının da faiz artırımına devam etmesi halinde hükümetler, düşük gelirli hane halkları ve düşük kredi notu olan şirketler daha da zorlanacak ve resesyon endişeleri artacak.
Faiz artışı aynı zamanda hisse fiyatlarını da olumsuz etkiliyor; FED’in 2022 yılındaki faiz artışı S&P 500’de yaklaşık yüzde 20’lik bir gerilemeye yol açtı.
Washington’un büyük kaygısı
Borç tavanına ulaşmak Washington’un en büyük endişesi. ABD hükümeti kendi belirlediği borç tavan sınırına yaklaşırken, Hazine Bakanı Janet Yellen bir, iki günde tavana değebileceği uyarısında bulundu.
ABD Kongresi, geçmişte olduğu gibi şimdi de tavan miktarını artırarak, hükümetin kısmi kapanmalarını, potansiyel nakit akışındaki yetersizlikleri ve hatta temerrüde düşmeyi önleyebilir. Ancak Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler, Demokratlar’ın harcamalarda kesintiyi ve diğer tavizleri kabul etmemeleri halinde borçlanma tavanının artırılmasına yeşil ışık yakmayacaklarını belirttiler.
Yellen ise Kongre’ye gönderdiği mektupta, ABD’nin harekete geçmemesi halinde haziran ayında temerrüde düşebileceği uyarısında bulundu.
Moody’s Analytics de, borç tavan sınırının artırılmamasının “kıyamet” olacağını belirtti. Analistler bu durumda GSYİH’nin yaklaşık dört puan gerileyeceğine, altı milyon kişinin işsiz kalacağına ve hisse fiyatlarının da üçte bir oranında değer kaybedeceğine dikkat çektiler.