ERKIN ŞAHINÖZ AKADEMI KURUCUSU, ABD MERKEZ BANKASI FED ESKI ARAŞTIRMA DIREKTÖRÜ SRATEJIK YÖNETIM DANIŞMANI ERKIN ŞAHINÖZ “2009, BIR YOL AYRIMIDIR. BITCOIN BARAJ KAPAĞINI AÇAN BIR BULUŞTU. YOKSULU YOKSULLAŞTIRAN, VARSILI VARSILLAŞTIRAN TOTALITER FINANSAL SISTEMI TABUTA SOKTU” DIYOR.
KRIPTO PARA dünyası halen Satoshi Nakamoto’nun gerçekte kim olduğuna kafa yoruyor. Bu çabayı beyhude bulduğunu belirten Şahinöz, “Satoshi Nakamoto, akıllı sözleşme fikrini geliştiren, kayıt defterinde dağıtık mimari uygulamasını Bit Gold ile hayata geçiren Nick Szabo’dur. Satoshi Nakamoto, Ekim 1985’te “Kimlik Bilgisi Gerektirmeyen Güvenlik: Büyük Birader’i Hükümsüz Kılacak Ödeme Sistemleri” başlıklı makaleyi yazan David Chaum’dur. Satoshi Nakamoto, bugünkü haliyle Bitcoin ve birçok kripto paranın bel kemiğini oluşturan “iş ispatı” algoritmasını 1996’dae “Hashcash” adıyla başka bir amaç için geliştiren Adam Back’tir. Satoshi Nakamoto, kriptografi dünyasında bir devrim olarak kabul edilen
“gizli anahtar şifrelemenin” (public key cryptography) herkese açık ilk uygulaması olan PGP (Pretty Good Privacy = Mahremiyet Çok Güzel) yazılımını şirketleştiren efsane Hal Finney’dir. Ezcümle, Satoshi Nakamoto kolektif zekadır” diyor.
AVANTAJ DİJİTALE GEÇİYOR
Bitcoin’i nakit paranın fiziki ortamda kişilere sağladığı avantajı dijital ortama taşımak şeklinde özetleyen Şahinöz, “Elektronik ortamda arada PayPal, Western Union ve bankalar olmadan kişiden kişiye (peer-to-peer/nakit) değer transferi yapabilmektir. Yüz yüze değilken de nakit işlem gerçekleştirebilmektir. Bankacılığı bankalar olmadan yapabilmektir, büyük bir devrimdir. Ama bu 11 yıl öncesinin devrimiydi. Merkezi olmayan kripto paralar 11 yıldır merkezi platformların üzerinde çalışmak zorunda kaldı. Ne kastediyorum? Merkezi olmayan kripto paraları merkezi borsalardan merkezi kuruluşların kredi kartı ile satın alınabiliyorduk. Kripto paralarda mevduat ve kredi mekanizmaları tam oturmamıştı” diyor. DEFI ile yeni teknoloji artık eski, arkaik platformlardan kurtuluyor, potansiyelini çok daha iyi gösterebileceği yeni merkeziyetsiz (aracısız) platformlara kavuşuyor. Nasıl mı? Şahinöz, şöyle özetliyor: “Önce DEFI’nin tanımını yapalım. DEFI, Türkçe karşılığı merkeziyetsizlik olan decentralization sözcüğü ile Türkçe karşılığı finans olan finance sözcüğünün ilk iki harflerinden oluşuyor, “de” ve “fi”. Merkeziyetsiz finans ya da aracısız finans diyoruz DEFI’ye. Konuyu artık “Türkiye’deki Ahmet bir Pazar günü (bankacılık kapalıyken) Londra’daki arkadaşı Bob’a bir cüzdandan bir cüzdana olacak şekilde, saniyeler içerisinde, aracı olmaksızın, çok düşük işlem maliyeti ile ya da işlem maliyeti olmaksızın, üç Bitcoin Cash gönderdi” düzeyinden yukarılara taşımalıyız. “Türkiye’deki Ahmet, ABD’deki John’a taahhüt ettiği hizmeti yerine getirmesi durumunda 2.5 Litecoin gönderecek.” “Türkiye’deki Ahmet, ABD’de yaşayan çocukluk arkadaşı Mehmet’e akşam oynanacak derbiyi Beşiktaş kazanırsa 5 Bitcoin SV gönderecek, Fenerbahce kazanırsa Mehmet Ahmet’e 20 Litecoin gönderecek.” “Türkiye’deki ithalatçı firma, İtalya’daki üreticiden iki adet CNC tezgahı satın alacak. Türkiye’deki ithalatçı taahhüt edilen şartlar gerçekleştiğinde ve taahhüt edilen ürün İtalya’daki limanda gemiye yüklendiğinde ürünün ödemesini istikrarlı coin (stable coin) Tether ile yapacak.”
İŞLEMLER ARACISIZ NASIL YAPILIYOR?
Erkin Şahinöz Akademi Kurucusu, ABD Merkez Bankası Fed Eski Araştırma Direktörü Sratejik Yönetim Danışmanı Erkin Şahinöz, en çok merak edilen konulardan birini yani gerçekleşecek işlemleri aracısız ya da güvenilir üçüncü taraf olmaksızın nasıl yapılacağını şöyle anlatıyor: Bu noktada akıllı dijital sözleşmeler devreye giriyor. Güvenilir üçüncü tarafın görevini yükleniyor. Aracı gidiyor, akıllı sözleşme geliyor. O halde işlemlerin programlanabilmesi gerekiyor. Buna uygun bir merkeziyetsiz kayıt defteri (blokzincir) gerekiyor. Bitcoin Blokzinciri bunu halledemez ama Ethereum Blokzinciri tam da bunun için tasarlanmıştı. Şimdi bayrağı Ethereum Blokzincir’i, akıllı sözleşmeler, istikrarlı coin’ler taşıyor. Bunlar sayesinde merkezi borsayı merkeziyetsiz borsaya dönüştürmek, merkezi uygulamaların yerine merkeziyetsiz uygulamaları (DEFI D-app) koymak mümkün, mevduat ve kredi mekanizmalarını merkeziyetsiz ortamda da sunmak mümkün. Dünya DEFI pazarının büyüklüğü 2.5 milyar doları aştı. Türkiye’nin de DEFI pazarı büyüyecek.