Ersan Taylan – Aile şirketleri, ailenin ismini yaşattıkları manevi sorumlulukları da içerdiği için markaya bağlıdırlar. Kimi zaman da aile üyeleri bunu adeta kendi şehirlerine, ülkelerine ödenmesi gereken bir “borç” olarak görürler. İşte böyle olduğu zamanlarda ortaya çıkan girişimcilik başarısı, örnek alınacak türden nitelikler içeriyor. Anavarza Bal’ın girişimcilik performansı da böyle.
Nasıl Başladı?
Adana Kozanlı Sezen Ailesi, uzun yıllar gıda ve perakende alanlarında faaliyet gösteriyor. Süleyman Sezen 1979’da, Kozan’da Sezen Gıda’yı kuruyor. 1993’te ilçenin ilk süpermarketini açıyor. Aile aynı zamanda, Kozan’daki hemen hemen herkes gibi arıcılıkla ilgileniyor. 1995’te Anavarza Bal kuruluyor. Marka adını Kozan’a bağlı Dilekkaya Köyü’ndeki antik kentten alıyor. Burası Efes’ten sonra Türkiye’nin en büyük antik kenti olarak gösteriliyor. Ayrıca Yaşar Kemal’in İnce Memed romanında geçtiği yer.
Durumsal Davranış
Anavarza Bal, özellikle son üç yıldır hem cirosal hem de tonaj olarak büyüme sağlıyor. Şirketin, 2023’te cirosu bir önceki yıla göre yüzde 100 artarak 235 milyon TL’ye ulaştı. Aynı dönemde üretim yüzde 30 arttı. Anavarza Bal’ın 2024 cirosu ise 375 milyon TL. İhracat satışların yüzde 5’i civarında. ABD, Balkan Ülkeleri ve Ortadoğu’ya ihracat yapılıyor. Şirketin bu etkileyici büyümesine liderlik eden isim ise Anavarza Bal Genel Müdürü Can Sezen. Babası Süleyman Sezen’den işi devir aldıktan sonra, piyasadaki ürünleri taklit etmek yerine tüketici ihtiyaçlarını, kullanım alanlarını çok iyi analiz ederek ürünler geliştiriyor. Şirket, bu girişimcilik eğilimi sayesinde büyümeyi başarıyor. Sezen, yapılacak bir işin tüm süreçlerini yakından olmasa da sürekli takip eden biri. Son dönemde özellikle altını çizerek desteklediği bir konu var. Aslen bu konuda kurum olarak geçmişten bugüne güçlü oldukları bir alan. Kurumsallığın yanında durumsal davranış gösterme kabiliyetine sahipler. Sezen, aynı zamanda duyarlı liderlik özellikleri taşıyor. Masasındaki tüm planlamaların önceliğinde faaliyet gösterdikleri sektöre pozitif katkılar sunabilme çabası var. Sezen, “İşimizde her ne yapıyorsak tüm dünya ve insanlar için önce zarar vermeden yapmak ve sonrasında buna katkı sunacak farkındalıklar oluşturmak. Bu konuya çok önem veriyoruz” diyor.
Büyüme Süreci
Türkiye’de markalaşmanın uzun bir yolculuk olduğunu ve bu süreçte birçok zorluğun yaşandığını vurgulayan Can, “Büyüme süreçlerinde yapmış olduğumuz yatırımların finansmanında zorlandığımız dönemler oldu. 1997, 2001 krizlerinde yine büyüme dönemlerinde olduğumuz için yine zorluklar yaşadık. Hiç unutmadığımız kriz ve zorluk, 2011 yılıydı. Markamıza özgün tasarımımız olan Anavarza Bal kavanozlarının üretim sonrası lansmanı yapılacağı tarihte o dönemde bizim adımıza bu kavanozu üretecek kavanoz tesisinin tüm süreçlerin tamamlanmasına rağmen üretemeyiz demesiydi. Birçok zorluğa rağmen biraz gecikmeli de olsa bu süreci aştık ama çok zorlandık bu dönemde. Ama sonrasında şu anda da kullandığımız Oya Akman’ın tasarladığı arı vücudunu simgeleyen kavanozumuz birçok kuruluştan ödül aldı. Süreçler zor olsa da sonuçları bizi mutlu etti” diyor.
Şeffaf Tesis Uygulaması
Analizler Yapılıyor Anavarza Bal’ın Kozan’daki üretim tesisi toplam 15 bin metrekarelik bir alana sahip. Bu tesisin dünyanın en yetkin 10 tesisinden birisi konumunda olduğunu vurgulayan Can, “Tam akredite ve bağımsız laboratuvarımız var. Dünyada balla ilgili yapılabilen tüm analizleri yapabiliyoruz. Dünyanın en büyük gıda markalarından bazılarının da tedarikçisi konumundayız. Tesisimize gelen her bir tenekeyi analiz ederek kabul ederiz. Bu analizlerin sonuçlarını da web sitemizde en güncel haliyle yayınlıyoruz. Tüm bu analizler ile birlikte bizi diğer markalardan ayıran en önemli özellik lezzet iddiamızdır. Tesisimizde duyusal analiz laboratuvarı bulunuyor. Bu laboratuvar sayesinde en lezzetli balları analiz edebiliyoruz. Birçok lezzet yarışmalarından ödüller aldık. 2023’te Londra’da, 2024’te Paris’te altın ödül aldık” diyor.
Şirket, Türkiye’deki yaygın perakendecilerin tamamı ile çalışıyor. Aynı zamanda yeni nesil perakende iş modeli uygulayıcılarıyla da yakın iş birliği içinde. Bal lezzetinin en önemli unsurunun çiçek/nektar çeşitliliği olduğunu vurgulayan Sezen, “Türkiye bu açıdan çok zengin bir biyoçeşitliliğe sahip. Lezzet iddiamızın kaynağı da bu çiçek zenginliği. Sofrada tüketilen balın önemli bir kısmını çiçek balı oluştururken, çam balı, keven kekik balı ve kestane balı gibi diğer çeşitleri de ürün portföyümüzde bulunduruyoruz. Türkiye’de ilk kez krem bal ve toz bal gibi yenilikçi ürünleri piyasaya sürdük. Şeffaflığı çok önemsiyoruz. Yüzlerce kişiyi her yıl fabrikamızda ağırlıyoruz. Fabrikamıza giren her bir tenekeyi titizlikle analizlerden geçiriyoruz. Yeni ürünlerimiz için Ar-Ge çalışmaları devam ediyor. Daha fazla yenilikçi ürün ve uygulama ile tüketicilerimizin karşısına çıkmayı hedefliyoruz” diyor.
Yeni Planlar…
Anavarza Bal, yurtdışı büyüme planları doğrultusunda yeni bir atılıma hazırlanıyor. Sezen, “Gelecek planımızda markamızı dünya markası yapma hedefimiz var. Ülkemizin bal üretimindeki potansiyeline güveniyoruz. Evet, zorluklar var. Düzeltilmesi gereken konular da var. Bizim için en önemli hedef şu; benzersiz bir coğrafyada bulunuyoruz ve çiçek zenginliği bakımından dünyada çok öndeyiz. Bu benzersizliği katma değere dönüştürmek mümkün. Dünyada Türk balına karşı bir algı ve talep oluşturma potansiyelimiz çok yüksek” diyor.
Anavarza Bal, geçen yıl güneş enerjisi yatırımını gerçekleştirdi. Üretim tesisinin tüm elektrik enerjisi artık buradan sağlanıyor. Diğer yandan iş süreçlerini belirli adımlarla dijitale dönüştürülüyor. 2025’te bu dönüşüm sürecinin hızlanması hedefleniyor. Paketleme süreçlerinden sipariş ve tedarik zincirine kadar olan tüm süreçlerde bu dönüşüm çalışması gerçekleştiriliyor. Şu an ürünlerle ilgili yapılan tüm analiz sonuçları, web sitesi üzerinden yayınlıyor. Tüketicileri almış oldukları herhangi bir Anavarza Bal ürününün etiketinde yer alan parti seri no bilgisinden tüm bu analiz sonuçlarına ulaşabiliyor