Mükemmeliyetçilik, ruhsal hastalıklara yol açabiliyor

Çok çalışma ve yüksek hayat standartlarına sahip olma artık hemen hemen her ülkede kabul gören bir durum. Ancak mükemmeliyetçiliği teşvik etmek bazen insanlarda zihinsel bozukluklara neden olabiliyor.
Northwestern Üniversitesi’den psikolog Dr.Jessica Pryor Fortune’a verdiği demeçte, sağlıklı mükemmeliyetçilerin “iddialı hedeflerine ulaşmak için çok çalıştıklarını ve işler yolunda ilerlediğinde bile bu hedeflere doğru sebatla yürüdüklerini” kaydetti.
Ancak mükemmeliyetçiliği sağlıksız bir noktaya vardıranlar başarısızlık söz konusu olduğunda çok farklı bir tepki veriyorlar. Amaç ister okul, iş ya da kişisel hayatla ilgili olsun, mükemmellik çıtasının altında kalan ilerlemeler bu insanları derinden etkiliyor.
Pryor bu tip insanların hedeflerine ulaşamamaları halinde, bu durumu takıntı haline getirip, kendilerini kıyasıya eleştirdiklerini kaydediyor. Pryor’a göre, mükemmeliyetçi kişi bu durumda intihara bile teşebbüs edebiliyor.
Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre, ülkede özellikle üniversite öğrencileri arasında mükemmeliyetçilik takıntısı çok yaydın. Nitekim veriler, beklentilerinde çıtayı çok yükselttikleri için kendilerini baskı altında hissettiğini söyleyen Amerikalı öğrencilerin sayısının 1989 ila 2016 yılları arasında üçte bir oranında arttığını ortaya koyuyor. Ancak mükemmeliyetçilik sadece gençleri değil başka herhangi birisini de pençesine alabiliyor.
 
Mükemmeliyetçi meslekler hangileri?
Pryor, araştırmaların sorunun özellikle avukatlar, doktorlar ve yüksek bir performans gerektiren işleri yapanlar arasında yaygın olduğunu gösterdiğini kaydediyor.
Öte yandan, mükemmeliyetçilik kişide önceden var olan zihinsel bozuklukla başa çıkamayan bir mekanizmanın sonucu da olabiliyor.
Ayrıca başarısız olmaktan çok korktukları için hiçbir şekilde görev üstlenmek istemeyen mükemmeliyetçi tipler de söz konusu.
Pryor, “profesyonel dünyada görevi fazlasıyla gözlerinde büyüttükleri ve başarısız olma riskinden ölesiye korktukları için işi zamanında bitiremeyen ya da işi bitirecekleri tarihi sürekli ileriye atan, erteleyen kişiler söz konusu “ diyor.
Ayrıca sağlıklarını yitirme pahasına işine çok fazla vakit harcayanlar da yine mükemmeliyetçiler kategorisinde.
Bu noktada kişinin motivasyonuna da bakmak gerekiyor: Bu kişiler zevk aldıkları için mi uzun saatler çalışıyorlar yoksa başarısızlık ya da reddedilmekten korktukları için mi uzun mesaileri tercih ediyorlar?
Eğer mükemmeliyetçilerin eylemleri yaşamlarını sekteye uğratıyorsa, bu durumda hastalıklı bir mükemmeliyetçilik söz konusu.
 
Tedavi
Peki bundan kurtulmak mümkün mü? Pryor, bunun için “kısmi mükemmelliyetçilik” tavsiye ediyor. Yani daha düşük profilli işlerde-örn; mutfak dolaplarını düzenlemek gibi-daha az mükemmel olup bir şekilde denge kurmayı öneriyor.
Bu yaklaşım tabii ki, profesyonel yaşamın uygun yerlerine de uyarlanabilir. Pryor sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bu durum yüksek standartların benimsenmesinin olumlu olduğunu öğretir. Ama aynı zamanda kendinize ‘istediğim zaman bu kriterleri istediğim gibi ayarlayabilirim. Yüksek standartların kölesi olmam gerekmiyor’ demenizi de sağlar.”