Kripto paralar ile hayatımıza giren blokzincir kavramı, birçok farklı sektörde verimliliği, şeffaflığı ve güvenliği arttırmak amacıyla kullanılmaya başlandı. Bankacılıktan, başkanlık seçimlerine, akıllı sözleşmelerden, tedarik zincirlerine kadar birçok farklı alanda kullanılan blokzincir teknolojisi internet dünyasında devrim olarak nitelendiriliyor. Türkiye’nin önde gelen firmaları her geçen gün blokzincir teknolojisi konusunda entegrasyonu sağlamak adına önemli projelere imza atıyor. Blokzincir teknolojisi ve kripto para alanında önemli adımların atılacağının altını çizen kripto borsa platformları, bankalar ve teknoloji firmaları gelecek dönem kamudan, özel sektöre bu yeni teknolojinin daha fazla konuşulacağını birçok önemli sektörde kendini göstereceğini öngörüyor.
Kripto para haber platformu BTCHaber.com’un bankalardan, blokzincir tabanlı girişimlerden ve kripto para platformlarından aldığı görüşler şu şekilde;
Blokzincir teknolojilerine bakış açınız ve yaklaşımınız nedir?
Denizbank İnovasyon & Girişimcilik Merkezi Grup Müdürü Gürhan Çam; “Blokzincir teknolojisi, üzerinde uzun süredir aktif çalışmalar yürüttüğümüz bir alan. İnovasyon çalışmalarımızı tek bir çatı altında toplayıp sürdürmek amacıyla 2020 yılında Deniz Akvaryum İnovasyon ve Girişimcilik Merkezimizi online olarak hayata geçirdik. Deniz Akvaryum bünyesinde kurduğumuz Blockchain Lab. ile de yeni nesil girişimciler yetiştirmek ve yenilikçi blokzincir projeleri tasarlamak üzere programlar hazırlıyoruz.”
Blokzincir teknolojisinin tıpkı internet gibi dönüştürücü bir özelliği olduğunu belirten Paribu CEO’su Yasin Oral; “Veri ve varlıkların güvenli, dağıtık, geriye dönük manipülasyonlardan korunmuş şekilde saklanabilmesine olanak sağlayan bir teknoloji bu. Kişilerin, kurumların, organizasyonların ve kamu otoritelerinin etkin iş birliği yapabileceği bir alan. Üstelik mevcutta sağladığı yarardan çok daha fazlasının ortaya koyulabileceği bir teknoloji. Bu nedenle blokzincirin geleceğin teknolojisi olduğunu söyleyebilirim.”
Blokzincir teknolojisinin yeni projelere çok büyük kaynak sağlayacağına dikkat çeken Vebitcoin Pazarlama Müdürü Betül Erdoğan; “Blokzincir teknolojisi, birden fazla tema ve yeteneği tek bir çözümde birleştirmeye imkan sağlıyor. Mevcut kabul görmüş iş süreçlerini daha sade, şeffaf ve verimli hale getirmek, hatta mevcut teknolojilerle uygulanması mümkün olmayan iş modellerini hayata geçirmeyi mümkün kılıyor. Bu sayede iş sonuçlarını bir adım öteye taşıyarak yeni değer alanları yaratabilecek.”
MenaPay CEO’su Çağla Gül Şenkardeş; “Dijital teknolojilerin hızla iş dünyası ve sosyal hayata entegre olması ile birlikte daha fazla veriye dayalı bir dünyada yaşamaya başladık. Temelde ürettiğimiz ve tükettiğimiz verinin artışını baz alarak bu soruya yanıt vermeyi tercih ediyorum. Bugün yaşadığımız dünyada verinin şeffaf ve güvenilir yönetimi noktasında blokzincir teknolojisini çok verimli bulduğumu söyleyebilirim. Blokzincir bizlere merkeziyetsiz bir çözüm ve gerçek bilgiye doğrudan ulaşabilmeyi sunuyor.”
2021 yılında ülkemizde blokzincir sektörünü neler bekliyor?
BiLira COO’su Vidal Arditi; “Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın yaptığı açıklamaya göre 2021’in 2. yarısında merkez bankası dijital parasının pilot projelerini göreceğiz. Bunun yanı sıra, 2020 yılında merkez bankası dijital parası için 10 adet uzman yardımcısı işe alınması bekleniyordu. Bu adımlarla beraber sürecin hızlanacağını düşünüyoruz. 2021’de bizi bekleyen bir başka konu ise, merkeziyetsiz finans (DeFi) ve NFT’lerin 2021 yılında global anlamda ilgi görmeye devam edeceklerini düşünüyoruz. Ek olarak 2021 yılı içerisinde, yerel kripto para borsalarının kullanıcı sayısını ve hacim rekorlarını kıracaklarını, daha çok insanın kripto parayla ilgilenmeye başlayacağını öngörüyoruz.”
Bitpanda Türkiye ve MENA Genel Müdürü Elbruz Yılmaz; “Küresel ve yerel düzeyde, blokzincir finansal alanda bitmeyen çok sayıda uygulamaya sahip olan bir teknoloji. Neobroker ve kripto varlık yatırımcıları bu alandaki yatırım potansiyelinin farkında. Blokzincir teknolojisinin şeffaflık ve vadettiği güven, sadece fintech bağlamında değil, birçok büyük şirketin yararlanacağı bir alan. Gelecekte blokzincir etrafında birçok şirketin oluşacağını ve gelişeceğini hayal ediyoruz. Örneğin, tedarik zinciri izleme, aşı dağıtımı gibi alanlarda önümüzdeki dönemlerde blokzincir teknolojilerinin daha fazla devreye gireceğini göreceğiz.”
Denizbank İnovasyon & Girişimcilik Merkezi Grup Müdürü Gürhan Çam; “2020 yılı, küresel salgın ile dijitalleşmenin ve temassız teknolojilerin ne kadar önemli ve hayatta kalmak için zorunlu olduğunu kanıtladığı bir dönem oldu. 2021 ise geçtiğimiz senede atılan adımların ve alınan derslerin meyvelerinin toplanmaya başlanacağı bir yıl olacak. Blokzincir teknolojisini finans alanında çok daha fazla kullanıldığını göreceğiz.”
Paribu CEO’su Yasin Oral; “Kitlelerin ve kurumların blokzincire entegrasyonunun arttığı bir süreçteyiz. 2021 yılı Ethereum blokziniciri için ölçeklenme ile ilgili geliştirmelerin beklendiği yıl. Bunun dışında, şirket ve kurumların maliyet ve güvenlik problemlerine çözüm için blokzincir teknolojisine entegre olmaya devam edeceğini öngörüyoruz. Kamu otoritelerinin de blokzincir teknolojilerine yatırım yaptığı biliniyor. Oradaki gelişmeleri de yakından takip edeceğiz.”
ICRYPEX Genel Müdür Ezgi İçer; “2021 yılında blokzincir teknolojilerinin, dünyadaki trendlere benzer bir şekilde Türkiye’de de yükselen yıldız olacağını düşünüyorum. Artan ihtiyaçlar, düşük maliyetler, hız ve güvenlik ile kullanıcıların sorunlarına cevap verecek, kamudan özel sektöre birçok alanda yaygınlaşacaktır. Know-how anlamında da iyi bir yerde olduğumuza inanıyorum.”
Narkasa CEO’su Erdal Kaya; “Türkiye’de 2021 yılında regülasyon çalışmalarının taslak metinlerinin ve beraberinde vergilendirme yol haritasının netleşmesini bekliyoruz. Ülkemizde doğru kullanıcı kitlesi ile doğru projelerin buluşturulması durumunda 2021 yılında Türkiye’nin blokzincir teknolojileri konusunda parlayan yıldız olacağı kanaatindeyiz.”
2021 yılında blokzincir alanındaki planlarınız ve çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
Denizbank İnovasyon & Girişimcilik Merkezi Grup Müdürü Gürhan Çam; “2021 yılının hareketli bir sene olmasını öngörüyoruz. Deniz Akvaryum Blockchain Lab. ve BlockchainIST Center ile yaptığımız stratejik iş birliğinin ortak projesi olan bir PoC yani kavramın ispatı çalışmamızı hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bu çalışmanın, bankacılık ile blokzincir teknolojisinin en doğru şekilde entegre edildiği bir proje olması amacıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
Paribu CEO’su Yasin Oral: “Türkiye blokzincir teknolojisinin tüketicisi değil, üreticisi olmalı. Tabii bunun için hem doğru yapı kurulmalı hem de yetişmiş insan kaynağı sağlanmalı. Paribu olarak Türkiye’den çıkacak, yerli bir blokzincir geliştiriyoruz. Bu konuda yoğun bir çalışma sürecindeyiz. Ayrıca blokzincir alanında eğitim ve destekler verecek olan Paribu Hub’ı Ocak ayında hayata geçirdik. Paribu Hub hem kendini geliştirmek isteyenlere sertifikalı eğitimler verecek hem de ilerleyen aşamalarda bu alanda istihdam yaratacak, projelerini hayata geçirmek isteyen kişi ve start-up’lara yatırım ve geliştirme danışmanlığı desteği verecek.”
ICRYPEX Genel Müdürü Ezgi İçer; “2021 yılında ICRYPEX olarak farklı birkaç işlem platformu ile yatırımcılarımızın karşısına çıkacağız. Ayrıca coin seçeneklerini de artırıyoruz. Konvansiyonel finansal ürünler ile kripto varlıkların entegre olduğu yeni ürünler göreceksiniz. Küresel bir ticaret inşa etme yolunda attığımız somut adımlarımızı da kullanıcılarımıza duyuracağız.”
Bitpanda Türkiye ve MENA Genel Müdürü Elbruz Yılmaz; “2020’de Viyana Teknik Üniversitesi ile Pantos kripto para uygulaması üzerine harika bir proje üzerinde çalıştık. Pantos, kripto ve dijital varlık alanındaki temel teknik engellerden birini çözmeyi amaçlayan bilimsel bir araştırma projesi ve blok zincirleri arasında uyumlu çalışmayı hedefliyor. Pantos projesinin amacı, blok zinciri ve kripto para birimleri için birleştirici bir çözüm sunmaktır. 2021’de kripto varlıkların uyumlu çalışmasını sağlayacak ortamı oluşturmak için Viyana Üniversitesi ile iş birliği yapmaya devam edeceğiz.”
Narkasa CEO’su Erdal Kaya; “NFT sektörün gelişmekte olan güzel bir dalı diyebiliriz. Narkasa olarak şu anda NFT’nin yeni bir kullanım alanı üzerinde çalışan ekibimiz var. Yaptığımız çalışmalara göre mevcutta kullanılmamış bir alanda kullanmaya ve bu konuda global pazarda ülkemizi ön plana çıkarmak istiyoruz. Narkasa kripto para alım satım platformumuz gibi yüzde 100 yerli ve milli blokzincir projemiz var. Konu üstünde yoğun bir şekilde çalışıyoruz ancak biraz zamana ihtiyacımız var.”
Kripto para dünyası hakkındaki ileriye dönük değerlendirmeleriniz nelerdir?
Denizbank İnovasyon & Girişimcilik Merkezi Grup Müdürü Gürhan Çam; “Türkiye, kripto para yatırımı konusunda öncü bir ülke. Ancak, bankacılık alanında kullanım ile ilgili alınacak biraz daha mesafemiz var. Yasal düzenlemelerle bankaların bu alana katılması, kripto paraların reel ekonomiye entegre olması için oldukça önemli. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dijital TL özelinde çalışmalara başlamasını oldukça umut verici görüyoruz. Gelecekte bankaların kripto mevduat tutabileceği bir dönemi göreceğimizi düşünüyoruz.”
Narkasa CEO’su Erdal Kaya; “Kripto paralar ve getirdiği kolaylıklar ile birlikte gündelik kullanımının artacağı ve şu an DEFI gibi akımlarda gördüğümüz mevcut finansal enstrümanların kripto paralara devşirilmesinden ziyade ileride gerek alım satım platformları gerekse halka arz aşamalarında kripto para sektöründeki yeniliklerin mevcut süreçlere örnek olacağına inanıyoruz. Kurumsal şirketlerin dijital dönüşüm planlarında ayrı bir branş olarak blokzincir teknolojisi ve kripto paralara yer vereceklerini düşünüyoruz. Kredi kartının bir sonraki evrimi olan kripto paralar 10 ila 20 yıl içerisinde hayatımızın doğal akışı içerisinde yer alan enstrümanlar olacağına inanıyoruz. Bir gün ülkemizdeki “Altın Günü” kavramı “Bitcoin Günü” kavramına dönüşecek ve işte o zaman “Narkasa” bir hayaline daha ulaşmış olacak.”
BiLira COO’su Vidal Arditi; “Merkeziyetsiz finansın gelecekte hayatımızda büyük bir yer kaplayacağını ve merkezi finansal kuruluşların bu yarışta yer almak için DeFi benzeri ürünler çıkarmaya çalışacaklarını düşünüyoruz. DeFi’nin gelecekte bankacılık sistemleriyle yaptığımız her şeyi, hatta daha fazlasını yapacağını öngörüyoruz. Ayrıca, gelecekte stabil kripto paraların finansal sistemde büyük bir rol oynayacağını ve 5-10 yıl içerisinde bütün ülkelerin bir stabil kripto parası olacağını düşünüyor, şu anda 35 milyar dolar olan bütün stabil kripto paraların piyasa değerinin 2025 yılında 1 trilyon doları geçeceğini öngörüyoruz.”
Paribu CEO’su Yasin Oral; “Kripto paraların artık bir yatırım aracı olarak rüştünü ispat etmeye başladığı bir süreçteyiz. Bu, kurumsal yatırımcıların yüzünü kripto paralara dönmesine neden oldu. Kurumsal ilginin artması bireysel yatırımcıların güvenini daha da artırıyor. Özellikle Bitcoin pek çok kişi ve kurum için artık bir değer saklama aracı. Tıpkı hisse senedi, altın, tahvil gibi bir yatırım alternatifi. Kripto paralara olan ilginin gün geçtikçe artacağını öngörmek mümkün. Bugüne dek yatırım açısından konuşuldu ancak artık bir ödeme aracı olarak da adından söz ettirecek.”
Vebitcoin Pazarlama Müdürü Betül Erdoğan; “Dünya genelinde genç nüfusun artması ve kurumların kripto paraya aidiyet sağlamasından dolayı, bu sektör son dönemde daha çok benimsendi. 2021 yılı kripto sektörü açısından her geçen gün ivme kazanılan bir dönem olacak. Ekonomik özgürlüklerin benimsenmesi ve daha fazla bilgilenme çalışması ile birlikte gelişmekte olan Bitcoin ve türevleri, bu sektörde kendini daha da doğrulayarak emin adımlarla ilerleyeceğini öngörüyoruz.”
ICRYPEX Genel Müdür Ezgi İçer; “Blokzincir teknolojisinin kazanımlarının farkına varan birçok ülkenin bu konuda ciddi yatırımlar yapmaya başladığını biliyoruz. Merkez bankalarının da teknoloji üretmesi ve bu teknolojiyi kullanıyor olması ile birlikte sektörün daha da büyüyeceğini öngörüyorum. 2020 yılı kripto paralar için kabullenme ve zemine yayılma yılı oldu, 2021 yılının ise regülasyonlar ve merkez bankaları yılı olmasını bekliyorum.”
Bitpanda Türkiye ve MENA Genel Müdürü Elbruz Yılmaz; “Dijital varlıkların kullanımı her geçen gün daha yaygın hale geliyor. Gelecekte bu varlıklara erişimin çok kolay olacağını düşünüyoruz. Bitcoin, 2025’te küçük veya büyük her yatırımcının portföyünde bulunması gereken bir varlık olacak. Öte yandan önümüzdeki dönemde blokzincir alanında güvenilirliği güçlendirecek yasal düzenlemelerin artacağını göreceğiz.”
MenaPay CEO’su Çağla Gül Şenkardeş; “Gerek yatırım yapmak gerekse ödeme/para transferi yapmak için kripto paralar, dijital olduğu ve merkezi bir yapıya sahip olmadığı için insanlar tarafından her geçen gün daha fazla ilgi görecek ve benimsenecek diye düşünüyorum. Özellikle farklı alanlarda yani finansal çözümlerden sanat eseri sahipliğine kadar geniş bir yelpazede farklı amaçlara hizmet edebilen kripto para projeleri yaygınlaştıkça kullanım da bu oranda artacaktır. Regülasyon ile ilgili dünya genelinde aşılması gereken bir eşik var. Klasik alışılagelmişin ötesinde, kripto paralara özel belki otantik belki bu felsefeyi yansıtan ama içselleştirmiş bir bakış açısı ile tüketicilerin ve aynı şekilde üreticilerin haklarını koruyacak bir regülasyon çalışması dünya genelinde yaygınlaşmayı hızlandıracaktır.”
Bitlo İş Geliştirme Müdürü Sadık Sami Beyhan; “Kripto para birimleri ileride ciddi manada bir kabul görme ile hayatımızın birçok alanına girebileceğine inanıyoruz. Özellikle merkeziyetsiz finans projeleri ile geleneksel finans sistemine erişim sorunu olan veya varlıklarının tasarrufunu elinde bulundurmak isteyen kullanıcılar için avantaj sağlamakta. Kripto paraların kullanım alanlarının artması ile (nihai tüketici ödemeleri gibi) geleceğinin daha da parlak olduğunu düşünüyoruz”