Ekonomiyle ilgilenenlerin sıklıkla karşılaştığı terimlerden GSYİH ve GSMH hakkında detaylı bir rehber hazırladık. GSYİH nedir? GSMH nedir? GSYİH ve GSMH arasındaki fark nedir?
GSYİH, gayri safi yurt içi hasıla kelimelerinin kısaltılmış şeklidir. Gayri safi kelimesi, eskimeyi dikkate almamayı; yurt içi ise ülke sınırlarını vurgulamakta, hasıla kelimesi ise sonuç anlamına gelmektedir.
Tüm bunları toparladığımızda ortaya çıkan anlam: Ülke sınırları içinde belli bir dönem içerisinde, o ülkenin ekonomik birimi ya da yabancı ekonomik biriminde üretimi tamamlanmamış olan tüm mal ve hizmetlerin parasal karşılığı.
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplama formülü:
GSYİH = tüketim + yatırım + devlet harcamaları + (ihracat – ithalat).
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamasına her şey dahil edilmez.
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamasına dahil edilmeyenler:
- Ev üretimi,
- Negatif dışsallıklar,
- Kayıt dışı ekonomi,
- Boş zaman faaliyetleri gibi unsurlar gayri safi yurt içi hasıla hesabına dahil edilemez.
İnsanlar genel olarak boş zaman faaliyetlerini insan refahına katkıda bulunduğunu düşünseler de bu faaliyetler gayri safi yurt içi hasıla hesabına doğrudan katılmazlar.
Gayri safi yurt içi hasıla çoğunlukla bir toplumun refah düzeyinin ölçümü konusunda kullanılır. Ancak gayri safi yurt içi hasıla kabaca çizilmiş bir göstergedir. Çünkü yukarda bahsi geçen bazı unsurlar (ev üretimi,kayıt dışı ekonomi,negatif dışsallıklar,boş zaman faaliyetleri) hesaba doğrudan katılmazlar.
Gayri safi yurt içi hasıla terimiyle ifade edilen, açıklanmaya çalışılan genelde tüm ekonominin nasıl büyüdüğüne karar vermektir.
Ekonominin nasıl büyüdüğüne karar vermek için elbette başka kavramlar da ortaya çıkar.
GSMH nedir?
GSMH; gayri safi milli hasıla kelimelerinin kısaltılmış halidir. Gayri safi milli yani vatandaşlık anlamına gelmekte , hasıla ise “sonuç olarak” ifadesinin karşılığıdır. Bir ülkede belli bir dönemde (genellikle 1 yıl) o ülkenin yurttaşları tarafından üretilen mal ve hizmetlerin toplamının parasal karşılığına verilen isimdir.
Gayri Safi Milli Hasıla’nın Formülü, Gayri Safi Milli Hasıla nasıl hesaplanır? :
GSMH = GSYİH + Yurt dışında bulunan vatandaşların gelirleri – Yurt içindeki yabancıların gelirleri olarak hesaplanır.
Gayri safi milli hasıla hesaplarında esas alınan unsurlar:
Gayri safi milli hasıla hesaplanmasında esas alınan unsurlar, üretim ve hizmet alanlarıdır. Hesaplamalarda ön plana çıkan üretim ve hizmet kalemleri şu şekildedir:
- Ticaret
- Ulaştırma
- İnşaat
- Tarım
- Sanayi
- Haberleşme
- Konutlar
- Mali Kuruluşlar
- İthalat Vergisi
- Hizmetlerin Toplamı (Kamu ve Özel sektörü dahil olacak şekilde)
Gayri safi yurt içi hasıla ile gayri safi milli hasıla arasındaki fark nedir?
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplanırken yabancıların geliri ile mal ve hizmet üretimleri hasılaya dahil edilir. Gayri safi milli hasıla hesabında ise diğerinden farklı olarak, o ülkenin kendi vatandaşlarının üretimi yani o ülkenin milli üretimi hesaba dahil edilir.
Buradaki kilit nokta vatandaşlıktır. Gayri safi yurt içi hasıla hesabında vatandaş ayrımı gözetilmezken gayri safi milli hasılada bir ülkenin kendi vatandaşının yaptığı üretim hesaba dahil edilir.