Repo, kısa süreli bir borçlanma hareketidir. Genellikle kısa süreli sermaye arttırımları için yapılır. Güvenli bir yatırım aracı olarak kabul edilir. Repo, menkul değerlerin veya diğer yatırım araçlarının satın alınmasını finanse etmek için kullanılır. Repo anlaşmaları kısa vadeli yatırım araçlarıdır ve vadelerine göre “oran”, “dönem” veya “tenör” olarak isimlendirilir.
Repo,kısa vadeli bir menkul kıymetin belirli bir zaman sonunda ilk satıcısı tarafından geri satın alınmasını öngören bir satış biçimidir.
Repoları diğer para piyasası enstrümanlarından ayıran en dikkat çekici özellik, bir menkul kıymetin gerçek vadesinin alıcı ve satıcının ihtiyaçlarını karşılamak için daraltılmasıdır.
Kaç çeşit repo vardır ?
- Düz repo
- Ters repo
- Gecelik repo
- Açık repo
- Karşılıksız (Fiktif) repo
- Sürekli repo
- Vadeye kadar repo
- Döviz swapı repoları
- Esnek repo
Ters Repo
Repoda 2 yön vardır. Bir taraf menkul kıymetlere sahipken diğer kanat ise paraya sahiptir. Menkul kıymetlere sahip tarafın yaptığı işlemlere repo, paraya sahip tarafın yaptığı işlemlere ise ters repo denir. Daha önce belirlenen bir vadede, önceden anlaşılan bir fiyattan menkul kıymetlerin geri satılmak üzere alınması işlemidir. Yatırımcıların çoğu zamanb bir kurum aracılığı ile yaptıkları işlemler ters repo işlemidir.
Gecelik Repo
Gecelik repo işlemlerinde valör aynı gündür. Eğer valör Cuma günüyse, gecelik repo işleminin teslimatı pazartesi ertelenebilir. Gecelik repo işlemlerinde alıcı ve satıcı arasında bir günlük taahhüt anlaşması yapılır.
Günlük Repo
Repo işlemlerinde en az vade süresi bir tam gün olarak belirlenmiştir. Günlük repo işlemi ile 1 gün vadeli repo işlemi gerçekleştirilebilir.
Açık Repo
Belirlenmemiş bir vade ile işleme konulan repo sözleşmelerine açık repo denir. Açık repo, her iki tarafça da kabul edilmiş bir tarihten önce bildirimde bulunmaları kaydıyla feshedilebilir. Açık repo işlemi bitirilene kadar günlük repo olarak işlem görmeyi sürdürür.
Açık repo, tarafların ne kadar uzun bir süreye ihtiyaç duyduklarından tam olarak emin olmadıkları durumlarda nakit veya finans varlıklarına yatırım yapmak amacı ile kullanılır.
Karşılıksız Repo
Karşılıksız repo iki farklı durumda meydana gelebilir. satıcının tarafında portföyünde işleme konu olan sermaye piyasası aracı bulunmadığı durumda da repo işlemi onaylanabilir. Böyle bir durumda ise yatırım aracı bulunmadığından el değiştiren dekont ya da makbuz olur. Diğer karşılıksız repo durumunda ise aynı tanım ve tutardaki menkul kıymet birden fazla kişiye satışa konulur. Bu durumlar da sadece satışlardan biri gerçek diğerleri sanaldır.
Sürekli Repo
Alıcı yada satıcıdan biri vazgeçene kadar sürekli olarak işleme koyulan repo türüdür.
Vadeye Kadar Repo
Repo işlemine konulan menkul kıymetin faiz ya da ödeme günü vadenin bitim tarihine denk gelmesidir.
Döviz Swapı Repoları
Vadeli döviz piyasalarında, döviz üstünden yapılan repo işlemidir.
Esnek Repo
Para veren yatırımcının, işleme konu olan menkul kıymetin bir kısmını işlemin son vade tarihinden önce borçluya satmasını sağlayan repo biçimine esnek repo adı verilir.
Repo Oranları
Repo faiz oranları piyasanın yapısına göre belirlenir. Repo işlemlerinin temelinde; bankaların nakit ihtiyacı yaşaması ve müşterilerine tahvil, bono satarak nakit ihtiyacını karşılaması esastır. Bu sayede piyasadaki dönen nakit para da artmış olur. Repo işlemlerinde bankalar borçlu konumundadır. Politika faizinde yaşanan artış repo maliyetini de yükseltir.
Repo yatırımları ne şekilde yapılır?
Repo yatırımı yapabilmek için öncelikle kişinin Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş bankalar ya da aracı kurumlara başvurması gerekir. Kişi Bu kurumlarda hesap açtırdıktan sonra repo anlaşması imzalar ve bu saatten sonra repo işlemleri yapabilme yetkisine sahip olur. Bu aşamadan sonra vade seçilir. Aracı kurumun veya bankanın verdiği repo faiz oranı kabul edildikten sonra yatırımdan gelir elde etmeye başlanır.