Enflasyon, mal ve hizmetlere ilişkin genel fiyat aralığının yükselişe geçtiği ve bu sebeple paranın satın alma gücünün düşmesidir.
Enflasyon sonucu , paranın satın alma gücü değer kaybeder. Örneğin, enflasyon oranı yüzde dört ise, bir sene içinde 1 Türk Lirasına mal olan bir paket ürün gelecek yıl için 1.04 Türk Lirasına mal olacaktır. Ürün ve hizmet satın alabilmek için daha fazla paraya ihtiyaç duyulur. Bu durumda da paranın örtülü değeri azalır.
Enflasyon oranları, merkez bankalarının para politikalarında izleyeceği adımları doğrudan etkilediğinden, döviz kurları üzerinde de oldukça etkilidir. Enflasyon oranı, merkez bankalarının faiz oranları üzerinde yapacağı değişiklikler için ön gösterimdir. Örneğin, enflasyon oranlarının, merkez bankalarının beklentisi üstündeyukarı yönde çıkması durumunda faizlerde artış beklentisi ön plana çıkarken, enflasyon oranının merkez bankalarının hedeflerinin altında kalması durumunda ise faizlerde düşüş beklentisi ön plana geçmektedir.
Enflasyon neden yükselişe geçer ?
Enflasyon iki ana sebepten yükselebilir
- Talep Enflasyonu: Yüksek para arzı yüzünden tüketicilerin eline daha fazla para geçmesinden dolayı tüketimin fazlalaşması ve buna paralel olarak da yükselen talep nedeniyle enflasyonun artması sonucu.
- Maliyet Enflasyonu: Belirli faktörlerden (ücretlerdeki, hammadde fiyatlarındaki, vergi fiyatlarındaki artış) sebebi ile üretim maliyetlerinde meydana gelen yükselişin maliyetleri yükseltmesiyle beraber maliyet enflasyonu meydana gelir.
Enflasyon Hesabı Nasıl Yapılır ?
Enflasyonu hesaplaması, resmi istatistik kurumları vasıtası ile seçilen ürünlerden temsili bir sepet oluşturularak yapılır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) fiyat değişimlerini gözlemlemek için perakende satışçılar, hizmet sağlayıcıları ve benzin istasyonlarını gibi mekanları inceler. Ya da tüketilen mal ve hizmetlere yönelik hesaplamalarla Tüketici Fiyat Endeksi ve Üretici Fiyat Endeksi şeklinde iki türlü endeks oluşturur.
Yüksek Enflasyonun Maliyeti Nedir ?
- Paranın alım gücü azalır.
- Para birimin kürsel çapta alım gücü düşer ve diğer para birimlerine oranla değer kaybeder.
- Para biriminin alım gücünü kaybetmesi insanları değerli madenlere ve dövize teşvik eder.
- Fiyatlardaki dengesizlik talep oranlarını aşağıya çekerken ekonomide de durgunluğa yol açar.