Teknoloji alanındaki son gelişmeler, sanatta yeni bir dönemin yaşanacağına işaret ederken, çevrimiçi (online) müzayede pazarı büyümeye devam ediyor. 2018-2022 yılları arasında her yıl yüzde 7’lik bir artış göstermesi beklenen global müzayede pazarıyla ilgili Antik A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Üyesi Olgaç Artam’ın, gelecek planları arasında müzayedelerinin tamamını online veya online ile desteklenen bir hale getirmek yer alıyor.
BEGÜM NUR ALKIŞ
Bilgisayar algoritmaları, bilim ve sağlık alanının yanı sıra sanat dünyasını da sarıp sarmalıyor. Sanat eserleri yapay zeka programı ile yaratılıp satışa çıkmaya başladı. 2018 yılında New York’taki Chritie’s müzayede evinde bir yapay zeka programı tarafından yaratılan “Edmond Belamy’nin Portresi” adlı eser açık artırma ile 432 bin dolara satıldı. Teknolojideki gelişmelere paralel online müzayede pazarı ise büyümeye devam ediyor. Online müzayedenin hızla büyüyen bir pazar olduğuna dikkat çeken Antik A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Olgaç Artam, “Bu şekilde devam ederse 2020’lerde müzayedelerimizin tamamını online veya online ile desteklenen bir şekilde yapmayı planlıyoruz” diyor. Technavio’nun hazırladığı rapora göre, 2017 yılında 1,04 milyar dolarlık bir pazar büyüklüğüne sahip global online müzayede pazarının 2018-2022 yılları arasında her yıl yüzde 7’lik bir artışla büyüyeceği tahmin ediliyor. Özellikle yeni nesil koleksiyoncuların dijital eserlere olan ilgisi pazarı daha da büyütecek görünüyor. Ülkelerin sanat alanında öne çıkarak, kültürel ve entelektüel düzeyde dünyada söz sahibi olmaya çalıştıklarını söyleyen Artam, blockchain teknolojisini ise sanat dünyasında geleceğin trendlerinden biri olarak görüyor. Artam ile çağdaş sanat piyasasının geleceğini, dijital dünyanın sanat üzerindeki etkilerini ve bir finansal yatırım aracı olarak sanatı konuştuk.
Türkiye’deki çağdaş sanat piyasasının şu anki durum nedir?
Türkiye’deki sanat piyasasının dünya ölçüleri ile kıyaslandığında yeni gelişmekte olan bir piyasa olduğunu açıkça görebiliyoruz. Picasso, Gustav Klimt, Monet, Cezanne ve Jackson Pollock gibi önemli isimlerin eserleri 100 milyon dolar seviyesini aşan bir dünya sanat piyasası söz konusu. “En güçlü ekonomiye sahip ülkenin sanatçıları en değerlidir” algısı piyasaya yön veriyor. Şu anda Warhol, Lichtenstein, Rothko, Jasper Johns gibi yüksek satışlara sahip isimlerin Amerikan sanatçıları olması tesadüf değil. David Hockney, Lucian Freud, Anish Kapoor gibi sanatçılara bakarak İngiltere ekonomisinin Amerika’dan sonra en iyi ekonomi olduğunu söyleyebiliriz. Hemen arkasında Richter, Kiefer, Baselitz gibi sanatçılarıyla Alman ekonomisinin gücünü görebiliriz.
Yeni kuşak açısından değerlendirdiğinizde sanat dünyasında trendler nereye gidiyor?
Yeni kuşak ve genç koleksiyoncular çağdaş sanat eserlerine büyük ilgi gösteriyorlar. Bir sonraki adım, sanat eserlerinin hak sahipliği kayıtlarının blockchain teknolojisi ile gerçekleşeceğine inanıyorum. Blockchain platformu dijital ve yeni medya sanatının el değiştirmesi için çok önemli bir kapı açıyor. Tüm dünyanın ekranı başından alıp satabileceği ve aslında fiziksel olarak yer değiştirmeyecek eserlerden oluşacak sistemlerin piyasaya katacağı likiditenin çok büyük boyutlarda olacağına inanıyorum. Yakın zamanda blockchain’in sanat piyasasına uyarlanmış halini görebiliriz.
Antik A.Ş’de gerçekleştirdiğiniz online müzayedelere olan ilgi nasıl?
Çok büyük bir ilgi var. 5 bini aşan aktive edilmiş üye sayısı ile beklentimizden hızlı bir büyüme gösteriyor. Alıcıların verdikleri teklifleri takip eden, otomatik olarak alıcı adına maksimum fiyata kadar teklif veren “proxy bidding” sistemini ilk kez sanat müzayedelerinde kullandık. Sistem son üç dakika içinde bir esere teklif gelirse müzayedeyi üç dakika uzatıyor bu da alıcılara düşünmeleri için zaman kazandırıyor.
Sanat eserlerinin finansal bir yatırım aracı olarak kullanılması konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bir iki tablo ile başlayan merak kısa sürede özel bir koleksiyona dönüşerek geleceğin müzelerinin temelini oluşturabiliyor. Müze açmayı hedefleyen koleksiyoncu sayısı tahminlerden çok daha fazla. Yeni alım yaparak yatırım amaçlı düşünen sanatseverlere tavsiyem bol bol sergi ve müze gezmeleri, müzayedeleri takip etmeleri. Sanatçı bilgisi ve piyasa bilgisine hâkim olduktan sonra alım yapmaya başlamalılar. Tecrübelerimiz satmak niyeti ile alınmayan eserlerin, ileride en çok getiriyi sağladığı yönünde.