Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artış tüm tedbirlere rağmen önlenemiyor. Hükümet son olarak büyük şehirlerde tanzim satış uygulaması yoluyla piyasalara müdahale etti. Uzun kuyrukların oluştuğu tanzim satışların devlete maliyeti ve sürdürülebilirliği tartışılırken çiftçilerin üretim maliyetlerindeki artış görmezden geliniyor. Üretim maliyetlerinin başında ise gübreler geliyor. Gıda ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre Türkiye’de gübre fiyatlarında son iki yıl içinde büyük artış oldu. Fiyatlar 2018 yılında 2017’ye göre ortalama yüzde 40 arttı. Son iki yıldaki artış oranı ise yüzde 51 olarak gerçekleşti.
Gıda ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı verilerde altı ana ham gübre türü fiyatları yer alıyor. Fiyatların son 15 yılına bakıldığında dalgalanma dikkat çekiyor. Yıllar içinde artış ve dönem dönem düşüşler görülüyor. Ancak son iki yıldaki büyük düzenli artış hemen fark ediliyor. Buna göre 2017-2018 yılında gübre fiyatlarındaki değişim “%21 AS”’da yüzde 42.8; “%26 CAN”da yüzde 13.1; “ÜRE”de yüzde 43.9; “DAP”da yüzde 54.9 ve “20.20.0”da yüzde 44.8 olarak gerçekleşti. Beş gübre türündeki ortalama artış oranı ise 39.9 oldu. Son iki yıldaki ortalama artış oranı ise yüzde 50.6 olarak gerçekleşti.
Artış oranlarında her gübre türünün yıllık kullanım miktarı dikkate alınmadı, ancak yine bakanlığın verilerine göre Türkiye’de en fazla üretilen gübre türü DAP ve ÜRE olarak dikkat çekiyor.
Mazot fiyatlarında büyük artış
Maliyetleri arttıran diğer unsurların başında mazot fiyatları geliyor. Gıda tedarik zincirinin her aşamasına etki eden mazot fiyatları son iki senede yüzde 51 arttı. 2016’da litresi 3.84 TL olan mazot fiyatı 2017’de 4.7 TL’ye; 2018’de ise 5.8 TL’ye kadar yükseldi. Mazotun 18 Mart 2019 tarihindeki satış fiyatı ise 6.37 TL.