Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, aralık ayında, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkilerinin öne çıktığı, toplam talep koşullarının ise enflasyondaki yukarı yönlü seyri desteklediği bildirildi.
TCMB tarafından yayımlanan Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, aralıkta tüketici fiyatlarının yüzde 0,69 arttığı, yıllık enflasyonun ise 1,06 puan azalarak yüzde 11,92’ye gerilediği anımsatıldı.
Yıllık enflasyona katkının, aralıkta bir önceki aya kıyasla temel mal grubunda 0,06 puan arttığı, gıda, alkol-tütün ve enerji gruplarında ise sırasıyla 0,42, 0,42 ve 0,23 puan azaldığı aktarılan raporda, hizmet grubunun katkısında ise belirgin bir değişim olmadığı vurgulandı.
Raporda, mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına bakıldığında, enflasyonun ana eğiliminin sınırlı bir oranda gerilediği, ancak yüksek seviyesini koruduğu ifade edildi.
Bu dönemde ana eğilimin temel mal grubunda yatay seyrettiği, hizmet grubunda ise sınırlı oranda gerilediği bilgisi verilen raporda, “Giyim grubundaki yöntem değişikliğinin etkisi arındırıldığında enflasyonun ana eğilimi görece yatay seyretmiştir.” denildi.
Raporda, aralık ayında hizmet grubu fiyatlarının yüzde 0,43 yükseldiği, grup yıllık enflasyonunun ise yüzde 9,47 ile önemli bir değişim göstermediği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde artarken, lokanta-otel ve haberleşme grubunda görece yatay seyretmiş, diğer gruplarda ise azalmıştır. Ulaştırma grubunda fiyatlar kara yolu ve hava yolu yolcu taşımacılığına bağlı olarak arttı. Bu dönemde kira yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda azalsa da yüzde 9,21 ile yüksek seviyesini korudu. Diğer hizmetler grubu enflasyonu ise paket tur fiyatlarındaki düşüşle yavaşladı.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu aralıkta 0,4 puan yükselerek yüzde 15,45’e ulaştı. Bu gelişmede otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki yüksek artışa bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatları belirleyici oldu. Bunun yanında, ithal bileşeni yüksek ürünlerdeki kur etkileri nedeniyle diğer temel mallar grubunda da aylık fiyat artışı hızlandı. Özetle, temel mal grubu enflasyonunda birikimli döviz kuru etkileri öne çıkarken, toplam talep koşulları da enflasyondaki yukarı yönlü seyri destekledi.”
“Çiğ sütte fiyat artışının durması işlenmiş gıda fiyatlarını olumlu etkiledi”
TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, enerji fiyatlarının geçen yılın aralık ayında yüzde 0,5 arttığına işaret edilerek, bu gelişmede, sırasıyla yüzde 2,02 ve 0,48 yükseliş kaydeden katı yakıt ve akaryakıt fiyatlarının etkili olduğu bildirildi.
Aylık bazda gözlenen fiyat artışına rağmen bu dönemde enerji grubu yıllık enflasyonunun baz etkisiyle 1,81 puan gerileyerek yüzde 10,41 olduğu aktarılan raporda, “Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu aralıkta 1,99 puan azalarak yüzde 13,79 oldu. İşlenmemiş gıda grubunda yıllık enflasyon kırmızı et fiyatlarında süregelen gerileme ve baz etkisi kaynaklı olarak yüzde 15,55’e düştü ancak mevsimsellikten arındırılmış grup fiyatlarındaki yükseliş sebze grubu öncülüğünde sürdü.” ifadelerine yer verildi.
Raporda, çiğ süt fiyatlarındaki artışın durması ve kırmızı et fiyatlarındaki aşağı yönlü eğilimin, işlenmiş gıda fiyatlarını olumlu etkilediği vurgulanarak, bu grupta yüzde 0,32 ile yılın en düşük aylık fiyat artışının gerçekleştiğinin altı çizildi.
Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonunun aralıkta yüzde 11,13’e gerilediği ifade edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Özet olarak, aralık ayında enerji ve gıda enflasyonu gerilerken gıda grubundaki gerilemenin kaynağı işlenmemiş gıda grubundaki baz etkisinin yanı sıra işlenmiş gıdadaki ılımlı seyir olmuştur. Diğer taraftan, temel mal enflasyonunda Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak gözlenen yukarı yönlü hareket alt gruplar geneline yayılarak sürmüştür. Hizmet grubunda ise yıllık enflasyon yatay seyretmiştir. Bu çerçevede, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu bir miktar yükselmiş, ana eğilimleri ise yüksek seviyesini korumuştur.”
“Dayanıklı tüketim malları fiyatları, ev aletleri ve tüketici elektroniği kaynaklı arttı”
Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının aralıkta yüzde 1,37 arttığı belirtilerek, yıllık enflasyonun baz etkisiyle 1,84 puan gerileyerek yüzde 15,47 olduğu anımsatıldı.
Yıllık enflasyonun imalat sanayisinde 2017’yi yüzde 16,64 ile yüksek bir seviyede tamamladığına işaret edilen raporda, “Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise önemli ölçüde hızlanmıştır.” denildi.
Raporda, ana sanayi gruplarına göre aralıkta fiyatların dayanıksız tüketim mallarında görece ılımlı bir artış gösterdiği, diğer alt gruplarda ise güçlü bir seyir izlediği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Ara malı fiyatlarındaki belirgin artışta başta demir-çelik ürünleri olmak üzere genele yayılan fiyat artışlarının etkisi gözlenmiştir. Sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça ve aksesuarları öne çıkmıştır. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları ev aletleri ve tüketici elektroniği kaynaklı artış kaydetmiş, dayanıksız tüketim malı fiyatları ise işlenmiş meyve-sebze, katı-sıvı yağlar ve ayakkabı grubuna bağlı olarak yükselmiştir. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar güçlü seyrini korumuştur.”