ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk görev yılında iş dünyası ve piyasalardaki iyimserliğin artmasıyla ivme kazanan Amerikan ekonomisi, 2018’e vergi indirimleriyle moralli başlayacak.
Birkaç gün içinde sona erecek 2017, ABD ekonomisinin özellikle sanayi, enerji, konut ve finans sektörlerindeki güçlenmeyle ivmelendiği yıl oldu.
ABD Ticaret Bakanlığı verilere göre, 2016’da yıllık yüzde 1,6 genişleyen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2017’nin ilk çeyreğinde yüzde 1,4, ikinci çeyreğinde yüzde 3,1 ve üçüncü çeyreğinde yüzde 3,2 arttı.
Bu veriler, ülke ekonomisinin, yaşanan siyasi çatışmalar ve kasırgalara rağmen 2015’ten bu yana ilk kez çeyreklik bazda yüzde 3’ün üstünde büyüme başarısını yakaladığına işaret etti.
Yılın son çeyreğine yönelik büyüme rakamları ise yeni yılın ilk aylarında belli olacak ancak ekim ve kasım aylarına dair veriler, büyümenin bu dönemde de gücünü koruyacağına işaret ediyor. Uluslararası finans kuruluşları, bu veriler ışığında ABD ekonomisinde yıllık büyümenin 2017’de yüzde 2,3-2,5 civarına çıkacağını öngörüyor.
Ülke ekonomisinin, Trump’ın ilk başkanlık yılında son birkaç yılın en iyi büyüme performansını göstermesi, eski Başkan Barack Obama’nın 8 yıllık görevi boyunca büyümeyi kötü ticaret anlaşmaları ve aşırı regülasyonlarla baltaladığını savunan yönetimin karnesine olumlu yansıyacaktır.
İşsizlik yüzde 4,1 ile 17 yılın en düşüğünde
Amerikan ekonomisi için 2017 yılı iş gücü piyasası açısından da oldukça başarılı geçti. Yılın ilk aylarında yüzde 4,8 civarında seyreden işsizlik oranı, kasım ayına ilişkin son verilere göre, yüzde 4,1’e geriledi. Yaklaşık 2 milyon yeni istihdamla düşen işsizlik böylece son 17 yılın en düşük seviyesini gördü.
Birçok kuruluş işsizliğin 2018’de düşmeye devam edeceğini öngörüyor. Fed’in 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin işsizlik beklentisi yüzde 3,9.
“En büyük sürpriz enflasyon”
ABD ekonomisinde 2017 yılının bilmecesi enflasyondu.
Yıla yüzde 2,5 ile son 5 yılın en yüksek seviyesinde başlayan manşet enflasyon, şubat itibariyle yüzde 2,7’ye ulaştı. Aynı dönemde, Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) fiyat endeksi yıllık bazda yüzde 2,1 ile Fed’in enflasyon hedefinin üzerine çıkmıştı.
Bu durum, enflasyonun hızla artmasında korkan Fed’in mart ayında faiz artırmasına zemin sağladı.
Ancak enflasyon göstergeleri mart ayında düşüş eğilimine girdi. Manşet enflasyon yüzde 2,4 ve PCE fiyat endeksi yüzde 1,8’e geriledi. Düşüşün nisan, mayıs ve haziranda sürmesi piyasaları şaşırtırken, yıl ortasına gelindiğinde yıllık manşet enflasyon yüzde 1,6’ye ve PCE fiyat endeksi yüzde 1,4’e gerilemişti.
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Janet Yellen, bu gelişmeleri, “ABD ekonomisinde bu yıl yaşanan en büyük sürpriz enflasyon oldu.” değerlendirmişti.
Yılın ikinci yarısında kademeli bir yükseliş gösteren enflasyon son verilere göre kasımda yıllık bazda yüzde 2,2 ve yüzde 1,8’e yükseldi.
Enflasyon hedefini tutturmakta zorlanan Fed, aralıkta açıklanan tahminlerine göre yıllık PCE fiyat endeksinin 2018 sonunda yüzde 1,9’a çıkmasını bekliyor.
2018, Fed’de değişim yılı olacak
Yakında geride kalacak 2017 yılında ABD ekonomisine damga vuran diğer gelişmelerin başında Fed’in mart, haziran ve aralık aylarında yaptığı faiz artışları geldi.
Politika faizini, 25 baz puanlık üç artışla yüzde 0,75-1,00 aralığından yüzde 1,25-1,50 aralığına yükselten Fed, ayrıca 4,5 trilyon dolarlık bilançosunu küçültme planını uygulamaya soktu.
Bankanın bu adımları, ülke ekonomisinin iş dünyası ve tüketici güvenin artması, varlık fiyatlarının yükselmesi ve azalan kısa vadeli risklerle güçlenmesinin yansıması olarak değerlendirildi.
Fed’i ilgilendiren diğer gelişmeler arasında ABD Başkanı Donald Trump’ın Fed Başkanlığı’na Guvernör Jerome Powell’ı ataması yer aldı.
Beyaz Saray, Fed’e ayrıca Carnegie Mellon Üniversitesinden Ekonomi Profesörü Marvin Goodfriend ve eski finans yöneticisi Randal Quarles’i aday gösterdi. Quarles, ABD Senatosu’ndan aldığı onayla Fed’in Bankalardan Sorumlu Başkan Yardımcılığı görevine geçtiğimiz ay başladı.
Buna karşın, Fed Yönetim Kurulu’nda halen iki boş koltuk bulunuyor. Bu sayı, ikinci kez atanmayan Başkan Janet Yellen’in halefi Powell’ın göreve başlamasını takiben bankadan ayrılmasıyla üçe çıkacak.
Trump, eğer boş koltukları Kasım 2018’de yapılacak ara seçimlere kadar doldurabilirse, bu bankanın yönetiminde 1936’dan bu yana bir yıl içinde yaşanan en büyük değişim olacak.
Bununla birlikte, konsensus sağlamakta başarılı olduğu belirtilen yeni Fed Başkanı Jerome Powell’ın kademeli faiz artırımlarına devam ederek statükoyu koruması bekleniyor.
Büyümenin yüzde 2,5 – 3,0 aralığına çıkması bekleniyor
Bankanın kaç kez faiz artıracağına ise Beyaz Saray ve Cumhuriyetçi Parti’nin zorlu bir süreçten sonra hayata geçirmeyi başardığı vergi indirimlerinin büyümeyi ve enflasyonu ne kadar hızlandıracağına bağlı olacak.
Uluslararası ekonomistler, Trump’ın imzasıyla geçen hafta kanunlaşan “Vergi İndirimleri ve İstihdam Yasası”nın gelecek yıl yatırımları ve tüketimi desteleyerek büyümeyi yüzde 2,5-3,0 aralığına çıkarmasını bekliyor.
Trump yönetiminin ilk yılındaki en büyük zaferi olarak değerlendirilen 1,5 trilyon dolarlık vergi indirimleri yasası, Amerikalı şirketlere yönelik kurumlar vergisi oranını 2018 itibarıyla yüzde 35’ten yüzde 21’e indirecek. Bireysel mükelleflere uygulanan vergi oranları da düzenlemeyle gelecek 10 yıl boyunca birkaç puan aşağı çekilecek.