Jeopolitik gerginlik Türkiye ekonomisini etkileyebilir

Global ekonomideki gelişmelerin yanı sıra Ortadoğu başta olmak üzere jeopolitik gerginliklerin etkisiyle Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 4’lük öngörünün altında ve yüzde 3.3-3.4 aralığında büyümesi öngörülürken, 2015 büyüme tahmininin ise yüzde 5’ten yüzde 4’e çekilmesi bekleniyor.
 
Ekonomi yönetimi yıl sonu gerçekleşme tahminlerinin yanı 2015-2017 dönemini kapsayacak Orta Vadeli Program (OVP) çalışmalarını sürdürüyor. 2015 merkezi yönetim bütçe hedeflerinin de yer alacağı OVP Ekim ayında açıklanacak.
 
Reuters’e bilgi veren üst düzey bir ekonomi yetkilisi, bu yıl hem Avrupa Birliği’nde beklendiği kadar büyüme olmaması hem jeopolitik gerginlikler hem de özellikle Irak’ta Haziran ayından bu yana yaşanan gelişmelerin etkisiyle büyümenin bu yıl yüzde 4’ü bulmasının mümkün gözükmediğini belirterek, “Bir de 2014 hem yerel seçimin hem de cumhurbaşkanlığı seçiminin olduğu bir yıldı. Konjonktür böyleyken geçen seneki yüzde 4.1’lik büyümenin üzerine her büyüme önemli bir kazanım. OVP çalışmaları kapsamında büyümenin yıl sonunda yüzde 3.3-3.4 aralığında olması bekleniyor” dedi.
 
Suriye’de etkinken Haziran ayı ortasından itibaren Irak’ta da ilerleyen ve Musul’u ele geçiren Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) artan gücü ve şiddetlenen çatışmalar nedeniyle Türkiye’nin Irak’a ihracatında ciddi düşüş yaşanıyor.
 
TÜİK verilerine göre Türkiye’nin Irak’a ihracatı Temmuz’da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 45.3 düşüşle 590 milyon dolara, ilk yedi ayda ise yüzde 2.1 azalışla 6.44 milyar dolara geriledi.
 
TİM verilerine göre ise Ağustos ayında Irak’a ihracat yüzde 27 düşüşle 632 milyon dolar oldu. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Irak ile ticarette normalleşme sinyalleri almaya başladıklarını; Temmuz’da beşinci sıraya gerileyen Irak’ın Ağustos’ta üçüncü sıraya yükseldiğini söyledi.
 
Bu yılın ilk yarısında büyüme 3.3 olarak gerçekleşti.
 
Aynı yetkili, “Geçen yıl hazırlanan OVP’de 2015 büyümesi yüzde 5 olarak öngörülmüştü ama bunun yakalanması çok mümkün görünmüyor. Bunun aşağı yönlü revize edilmesi öngörülüyor. Bu sene yaşanan şokların gelecek yıl farklı formatlarla devam edeceği görülüyor” dedi.
 
Yetkili, gelecek yıl Haziran ayında genel seçimlerin yapılacağını ve ilk altı aylık dönemde seçimin etkisiyle daha mütevazı bir büyümenin olabileceğini ancak yılın ikinci yarısından itibaren potansiyele yakın bir büyümenin gerçekleşebileceğini belirtti.
 
“Irak, Suriye, Libya başta olmak üzere Ortadoğu’daki gelişmeler ihracat kanalıyla büyümeyi olumsuz etkiliyor. Ama Irak zaten tek başına bir şok, yaptığımız ihracat gerçekten büyük oranlarda düştü. İhracatın büyümeye katkısının öneminin daha da arttığı bir dönemde, önemli bir sıkıntı” diyen aynı yetkili, Ukrayna-Rusya arasındaki gerilimin de olumsuz etkilerinin bulunduğunun altını çizdi.
 
AB’nin 2015’te daha iyi büyümesinin Türkiye ekonomisi açısından pozitif bir gelişme olduğunu kaydeden yetkili, Fed’in atacağı adımların ve bunların gelişmekte olan piyasalara etkisinin de dikkate alınması gerektiğini belirtti.
 
“Büyümede daha ılımlı ama sürdürülebilir gitmemiz gerekiyor. Gelecek yıl için yüzde 5 büyüme şu anda çok mümkün gözükmüyor. Bu tabloda 2015 için yüzde 4’lük büyüme çok daha makul gözüküyor ve çalışmaları devam eden OVP’de bu oranın tahmin olarak yer alması şu anda makul gözüküyor” diyen aynı yetkili, şöyle devam etti:
 
“Türkiye potansiyelinin altında büyüyor bu bir gerçek ama dünya ekonomisi ve jeopolitik gelişmelerin göz ardı edilmeden daha gerçekçi şekilde bakmak gerekiyor. Büyümede iç tüketim elbette kredi kanalları ve alınan mikro ihtiyati tedbirlerle kontrol altına alındı, bunun büyüme üzerinde etkileri net şekilde görünüyor ama gelecek yıl büyümenin artırılması için iç tüketimi hızlandıracak adım atmak şu anda risk. O nedenle böyle bir adım olmamalı. Seçimlere rağmen mali disiplin de devam edecek, artık bundan kaygı duymaya gerek yok.”