Soma’da 301 madencinin hayatını kaybetmesinin ardından benzer faciaları önlemek için çıkarılan yeni yasanın getirdiği şartların maliyetleri artırdığını iddia eden maden şirketleri işçi çıkarmaya devam ediyor. Zonguldak’ta geçen hafta 4500 madencinin işine son verilmesinin ardından Kütahya’da da 700 işçi çıkarıldı. Kütahya’nın Gediz ilçesinde “torba kanun”un yürürlüğe girmesiyle maliyetlerin ortalama yüzde 50 arttığı gerekçesiyle 7 maden ocağının faaliyetleri durduruldu. İlçe merkezinde işten çıkarılmalarını protesto eden maden işçileri, slogan atarak ellerindeki Türk bayraklarıyla bağlı bulundukları sendikaya tepki gösterdi. İşçiler tepki amacıyla sendikalarından topluca istifa edeceklerini belirtti.
Protestocular adına bir açıklama yapan maden işçisi Mevlüt Ilık, torba kanunla maden işçisine iyileştirme getirilmesi beklenirken, kendilerine darbe vurulduğunu savundu. “Maaşlarına zam, işlerine son politikası” uygulandığını belirten Ilık, Gediz bölgesinde çıkarılan kömürün yüksek kükürt nedeniyle ancak toprak sanayiinde pazar bulabildiğini, bunun da cüzi fiyatlarla satıldığının bilindiğini anlattı.
İşverenin, işçilik ve girdi maliyetinin yükselmesi nedeniyle yüksek maliyetle ürettiği kömüre pazar bulamadığını belirten Ilık şunları söyledi: “Bu yüzden işveren, vermesi gerektiği zammı karşılayamayacağından işyerini kapattığını beyan etmiştir. Hükümetimizden beklentimiz, istihdam ettirilebilmesi için kömürün ton başına en az 200 liradan az olmamak kaydıyla satılmasıdır. Pazar mevcut olmadığından devletimizin bu kömürü enerji sektöründe kullanması hususunda satın alma garantisi vermesi lazım. Bunun dışında işverenin ödeyeceği sigorta primlerinin devlet tarafından karşılanması durumunda maliyet azalacağından bizlere işe dönme imkanı sağlanacaktır.”
Yeni yasa neler getiriyor:
- 11 Eylül’de yürürlüğe giren yeni kanuna göre yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en fazla 36 saat ile sınırlandırıldı.
- Günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek.
- Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak, bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek.
- İşverenler, işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak.
- Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla mesai yaptırılamayacak.
- Yeraltı maden işlerinde çalışanlara zorunlu ve olağanüstü hallerde haftalık 36 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 100 artırılmasıyla ödenecek.
- Kanunla yeraltında çalışan işçiler için yıllık ücretli izin sürelerinin 4 gün artırılması öngörülüyor. Böylece, yeraltında çalışan ve 5 yıldan az kıdeme sahip bir işçinin iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile daha fazla belirlenmediği durumlarda en az 18 gün yıllık ücretli izin hakkı olacak.
- Maden işçilerinin 55 olan emeklilik yaşı 50’ye düşürülecek.