Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül ile İstanbul, Levent’teki akıllı plazada bir araya geliyoruz. Zorlu Grubu’na 1997 yılında katılan ve 15 yılını dolduran Yüngül, 2013’ten beri CEO olarak görevde. O farklı bir iş lideri. Holding stratejilerinden, yönetimdeki genç kuşağın yetiştirilmesine, yeni yatırım hamlelerinden iş aksiyonlarına kadar önemli kararları veriyor. Yüngül ile odasında sohbete hazırlanırken, TV’de kurlardaki artışla ilgili son dakika haberleri ilgisini çekiyor. “Ne düşünüyorsunuz?” diyorum. Göz ucuyla, “Her şeye rağmen umutlu ve gayretli olmak lazım” diyor. Röportaj sonlarına doğru “EGO ne demek bilir misiniz?” diye soruyor. Bildiğimiz manada bir cevap vermeye çalışırken, “EGO, erken giden oturur demek. İş stratejimiz bu. Yatırım kararlarımızda, global pazarlarda mottomuz bu” diyor. İşte Yüngül’ün Zorlu Holding’in yeni yatırımları ve planlarıyla ilgili sorularımıza verdiği cevaplar…
Son iki senenin performansını değerlendirdiğinizde, Zorlu Holding nasıl bir dönem geçirdi? Darbe girişimi, ekonomik koşullar göz önüne alındığında genel bir değerlendirme yapar mısınız?
Zorlu Holding olarak büyüme çizgimizde akılcı planlar yaptık. 2014 yılında holding 11,9 milyar TL konsolide ciroya sahipti. Türkiye’nin yüzde 4 oranında büyüdüğü 2015 yılında toplam ciromuz yüzde 12 arttı ve 13,4 milyar TL’ye yükseldi. 2014 yılsonunda 27 milyar TL olan aktiflerimiz ise 27,9 milyar TL’ye ulaştı. 2014 yılında 6,8 milyar TL olan ihracatımız, 2015 yılı sonunda 7,3 milyar TL’ye ulaştı. Çalışan sayımız 26 bini geçti. Bu açıdan bakıldığında yoğun çalıştığımız, yatırımlara hız verdiğimiz bir dönem geçirdik diyebilirim. Global ekonomik koşullardaki değişikliklere, 15 Temmuz’da yaşadığımız darbe girişimine ve bölgemizde yaşanan Suriye ve Irak kaynaklı istikrarsızlara rağmen 2016 yılında Zorlu Grubu olarak güçlü performans gösterdik. Zorlu Holding likit bir grup olarak, yatırımlarını öz sermayesiyle finanse ediyor. Kurlardaki dalgalanmaları göz önünde bulundurarak kur tahminlerimizi esnek belirledik ve grup şirketlerimizin dengeli büyümesini sağladık.
Lokomotif markalarınızdan biri Vestel. Rusya’daki Vestel’i kapattınız. O bölgede yeni bir yatırım planınız var mı?
Vestel’i kapatmamız Rusya ile yaşanan uçak krizinden önceydi. Rusya’da uzun zamandır insanların alım gücü düşüyor. Dolayısıyla orada yeniden Vestel açılmaz. Başka ülkelerle konuşuyoruz. Ama daha karar vermedik. İran olur, Irak olur, Gaziantep olur… Sular durulsun, her yer olabilir. Bu konuda çok hızlı hareket etmiyoruz.
Peki Vestel ile ilgili yeni yol haritanız nedir?
Tüketici elektroniği ve beyaz eşya alanında ODM (“original design manufacturer”-özgün tasarım üreticisi) üreticilerinden biriyiz. Avrupa TV pazarının ilk üç, beyaz eşya pazarının ilk 10 üreticisinden biri konumundayız. Vestel Türkiye TV pazarında lider, beyaz eşyada ise ilk üç üreticiden biri. Vestel’in Manisa’da bulunan üretim tesisi Vestel City, 1,1 milyon metrekare alan üzerine kurulu. Ve bu yatırımımızla Avrupa’nın tek lokasyonda üretim yapan en büyük komplekslerinden biri olduk. Vestel 2016 yılının ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8 artışla 6 milyar 765 milyon TL net satış geliri elde etti. Net kârımız 266 milyon TL oldu. Vestel bu ülkeden çıkmış önemli teknoloji markalarından biri. Algısı yurtdışında çok iyi. Ar-Ge mühendislerimizle Vestel’e katma değer sağlayacak yenilikler peşindeyiz.
Bir diğer iş kolunuz enerji. Enerjideki yatırımlarınız, Zorlu Holding’e hangi fırsatları getirdi?
Enerjide iddiamız büyük. Enerjiye son 10 yılda 2 milyar dolar yatırım yaptık. Orta vadede yaklaşık 600 milyon dolar daha yatırım yapmayı planlıyoruz. Kızıldere III (165 MW) ve Alaşehir II (45 MW) jeotermal santral projeleri için yatırımlarımız devam ediyor. Güneş enerjisinde, elektrik üretimi, panel tedariki ve operasyonu ile toptan alım ve satımı da içine alacak geniş bir ekosistem oluşturduk. Zorlu Grubu’nun halka açık şirketlerinden biri Zorlu Enerji. Türkiye enerji sektöründe serbest üretim şirketlerinden biriyiz. Zorlu Enerji’nin yurtiçindeki kurulu gücü 700 megavat. Yedi hidroelektrik, iki rüzgar, üç jeotermal ve üç doğalgaz santralimiz var. Yurtdışında ise Pakistan’da bir rüzgar santralimiz bulunuyor.
İsrail gazıyla ilgili neler yapıyorsunuz?
Biz zaten orada varız. İsrail elektriğinin yüzde 8’ini üretiyoruz. İlişkilerimiz var, İsrailliler “Gelin daha fazla yatırım yapın” diyor. “İş ayrı, siyaset ayrı” teziyle hiçbir olayda gazı kesmedik. Şu anda hükümetler arası diyaloglar başladı. Herhalde yakın zamanda mesafe alınır. İsrail gazının getirilmesi konusu ise büyük bir iş. Gazın çıkarılması işi dediğiniz 5 milyar dolar. Taşınması nereden baksanız 2 milyar dolar. İsrail gazı dediğinizde 7-8 milyar dolarlık bir işten bahsediliyor. Dolayısıyla mutlaka konsorsiyum olur diye düşünüyorum. Biz burada varolmak isteriz, tecrübemiz de var. Bunların dışında İsrail’de yüzde 25 oranında ortak olduğumuz kombine çevrim doğalgaz santrali ve yine İsrail’de yüzde 42,15 oranında ortak olduğumuz iki kojenerasyon doğalgaz santralimiz var. Gaziantep ve Trakya bölgesinde toplam 20 yerleşim biriminde doğal gaz dağıtımı gerçekleştiriyoruz. Üretim portföyünde başta jeotermal ve rüzgar olmak üzere yenilenebilir enerjinin payını artırmayı hedefliyoruz. Şirketimizin mevcut portföyünün yüzde 50’si yenilenebilir enerji kaynaklarından oluşuyor.
Tekstilde inovatif ürünler stratejisini öne çıkarıyorsunuz. Gayrimenkulde farklı konseptler ile farklılaşıyorsunuz. Bu alanlar için yatırım planlarınız ne?
Tekstilde Ar-Ge’nin geliştirdiği inovatif ürünlerle farklılaşacağız. Tekstilde 30-40 milyon dolar civarında yatırım gerçekleştireceğiz. Grup, gayrimenkul alanında 2,5 milyar dolar yatırım yapılan, Türkiye’nin ilk beş fonksiyonlu “karma kullanım” projesi Zorlu Center ve “LEED Gold” sertifikasına sahip çevreye ve insana saygılı akıllı ofis Levent 199 ile önemli bir proje yaptığımızı düşünüyoruz. Dünyanın en önemli müzikallerini ağırlıyoruz. Zorlu Performans Sanatları Merkezi ile Zorlu Center, 2016 yılında Uluslararası Alışveriş Merkezleri Konseyi (ICSC) tarafından ICSC European Shopping Centre Awards’ta, “New Development” kategorisinde “Avrupa’nın En İyi Alışveriş Merkezi” seçildi.
Maden ve metalurji alanında daha da büyüme planlarınız var. Bu alandaki yatırımlarınız neler?
Bu alanda iddiamız büyük. Maden ve metalürji alanında Meta Nikel Kobalt şirketimiz ile faaliyetteyiz. Manisa Gördes’te Türkiye’nin ilk nikel-kobalt işletme tesisini hayata geçirdik. Bu tesiste, ticari üretime başladık. İlk ihracatı gerçekleştirdik.10 bin ton kapasiteli ilk fazı tamamladık. 10 bin ton olan kapasiteyi, 2023’te 20 bin tona çıkaracağız. Bu tesise toplam 850 milyon dolar yatırım yapmış olacağız. Böylece Avrupa’nın doğusundaki en büyük nikel-kobalt üreticisi olacağız.
Yeni sektör arayışı ya da farklı alanlarda yatırımlar olacak mı 2017’de?
Mevcut sektörlerdeki faaliyetlerimizi derinleştireceğiz. Yazılım ve batarya konusunda çalışmalarımız var. Dünyadaki diğer akıllı ürün üreticilerinin gelirlerinin yarısı yazılım ve uygulamalardan geliyor. Biz de yazılımı akıllı ürün kategorimizin en önemli unsuru olarak görüyoruz. Hızla yükselen nesnelerin interneti (IoT) platformu üzerinde; giyilebilir teknoloji, akıllı şehirler gibi alanlarda çalışmalarımız olacak. Geçen yıl elektrikli otomobiller için şarj cihazını tanıtmıştık. Otomotiv elektroniği bizim ilgilendiğimiz diğer alan. Gelecek teknolojide. Bataryanın çok stratejik bir ürün olduğunu düşünüyoruz. Akıllı ürünler, yenilenebilir enerjinin depolanması ve hidrojen gibi geleceğin yakıtı olarak görülen enerji türlerinin depolanması konuları öne çıkacak. Bataryanın kullanıldığı üç temel alan var. Eğer elektrikli otomobil üretecekseniz, pil teknolojinizin olması gerekiyor. Eğer enerji açığı olan bir ülkeyseniz ve yenilenebilir kaynaklarınız varsa buradan ürettiğiniz enerjiyi depolayabilmek büyük önem taşıyor. Hidrojen yakıt hücreleri üzerine 15 yıldır çalışıyoruz. Akıllı telefon pili konusunda da TÜBİTAK ile çalışmalarımız var.
Peki Türkiye sizce yeni açılımlar ve iş potansiyeli açısından hangi alanlara konsantre olmalı?
Türkiye’nin özellikle sanayi sektörüne konstantre olması gerekiyor. Sanayide daha yapılacak çok şey var. Ben Tayvan modelini incelemek gerektiğini düşünüyorum. Devlet politikaları çok iyi belirlenmeli ve büyük yatırımlar yapılmalı. Eğer eğitime, insan kaynağına önem veren bir ülke geliştirirsek yapılamayacak şey yok. Türkiye’nin bir potansiyeli var, yapılacak da çok şey var. Neleri daha iyi yapabileceğimizi iyi tanımlarsak o kadar kuvvetli oluruz.
2017 ve sonrası için Zorlu Holding olarak gelecek hedeflerinizde hangi misyonla öne çıkacaksınız?
Zorlu Grubu olarak 63 yıldır Türkiye’nin hayallerine hayat vermeye devam ediyoruz. Bizi biz yapan sınırsız hayal gücümüz, cesaretimiz, girişimciliğimiz ve yenilikçiliğimiz ile global lider şirket olmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde var olduğumuz sektörlerde daha rekabetçi hale gelmek istiyoruz. Yeni teknolojileri hayata geçirmek ve yenilikler yapmak gündemimizde. Tekstilde Ar-Ge’nin geliştirdiği inovatif ürünlerle farklılaşacağız. Elektronikte geliştirilen akıllı yaşam konseptleri, yerli ve yenilenebilir enerjide güneş enerjisi başta olmak üzere farklı alanlarda üretilecek yeni projeler gündemimizde. Gayrimenkulde dünya standardındaki yaşam alanlarımız ve maden ve metalürji alanında inovasyona dayalı ürünlerde, nikel ve nadir bulunan elementler alanında yatırımlarımız devam edecek. NATO standartlarındaki insansız hava araçlarını ihraç etmeyi düşünüyoruz. Zorlu Holding’in dünya şirketleri içinde yer almasını istiyoruz. Bu yüzden yurtdışından marka satın almayı düşünebiliriz. Özellikle dayanıklı tüketim malları alanında fırsatlar ortaya çıkarsa değerlendirmek istiyoruz. Yaratıcılık ve inovasyona dayalı yeni dünyada grup olarak yerimizi alacağız. Kısaca ülke adına katma değer yaratmayı sürdüreceğiz.
Vestel Elektronik’in net satışları
Yıllar (Milyar TL)
2009 4,6
2010 5,3
2011 7,0
2012 7,5
2013 6,2
2014 7,8
2015 9,3
