Odebrecht, OAS, Camargo Correa ve Andrade Gutierrez bir zamanlar Brezilya’daki al yapı yatırımlarının “dört kız kardeşi” olarak adlandırılırdı. Bu kuruluşlar, 1950’li yıllarda kamu yetkilileriyle olan gizli kapaklı anlaşmalarla başkent Brasilia’nın doğuşuna tanık olunduğu sürece damga vurmuşlardı. Ancak o zamandan beri etki alanları çok genişledi. Devlet ihalelerinde, yerel ve federal seçim kampanyalarının finansmanında bütün ilişkiler iç içe geçmişti. Gıda tarım, kimya, telekom gibi çeşitli alanlarda faal olan bu şirketler sadece kendi ülkeleriyle sınırlı kalmayıp Angola’dan Venezüella’ya da ihale şampiyonuydular. Doğal olarak, bu şirketlerle ilgili yolsuzluk söylentileri de ayyuka çıkmıştı. Bununla birlikte, bu tür haberler gazetelerde yer alsa da hemen üstü örtülüyordu.
Ancak bu “dört kız kardeş”le ilgili dokunulmazlık 14 Kasım 2014’te tuzla buz oldu; bu tarihte Brezilya’da ilk kez “dört kız kardeş”in ve diğer şirketlerin yöneticileri için hukuki soruşturma başlatıldı. Suçlamalara konu olan bir diğer önemli şirket de, en büyük hissedarının devlet olduğu Petrobras’tı. Polisin Lava Jato (araba yıkama) olarak adlandırdığı operasyon kapsamında Petrobras kara para aklamakla suçlanıyordu.
Lava Jato, Petrobras’ın bütün yatırımlarının faturalarının şişirilmiş olduğunu ortaya koyuyordu. Polise göre, Petrobras ve başka karteller şişirilmiş faturalarla kamusal pazarı aralarında parsellemişlerdi. Bunun için de, hükümeti oluşturan koalisyon partileri İşçi Partisi, Brezilya Demokratik Hareket Partisi ve İlerici Parti’ye rüşvet olarak yüzde 1 ila 3 oranlarında komisyon ödüyorlardı. Soruşturma kapsamında, son on yılda yolsuzluklarda 3.1 milyar euro tutarında bir paranın sirkülasyonu söz konusuydu.
Bu sistemin eski başkan Lula ve halihazırdaki başkan Dilma Rousseff’in görevlerinden önceki dönemlerde işler olduğu ifade ediliyor.
Petrobras açısından bu tablonun sonuçları felaket. Anlaşmaların askıya alınması yatırımlarını paralize edebilir; zaten borsa değeri çökmüş durumda ve hukuki soruşturma şirkette hissesi olan Amerikalılar tarafından da yakından izleniyor. Ancak yetkililer burada tek suçlunun Petrobras olmadığını, yolsuzluğun karayollarından demiryollarına, limanlara, havaalanlarına, barajlara kadar Brezilya’nın her yerine yayılmış olduğuna dikkat çekiyorlar.
Transparency International’ın yayınladığı sıralamaya göre, Brezilya yolsuzluk algılamasında 69’uncu sırada. Brezilyalı yetkililer, ülkede özellikle seçim kampanyalarının finansmanı mercek altına alınmadığı sürece, yolsuzluğun bitirilemeyeceğine dikkat çekiyorlar.
