Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, yıllık enflasyonun hizmet grubunda yatay seyrettiği, temel mal grubunda giyim ve dayanıklı tüketim malları kaynaklı olarak belirgin bir artış kaydettiği belirtilerek, bu doğrultuda çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin yükseldiği bildirildi.
TCMB tarafından yayımlanan Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, tüketici fiyatlarının yüzde 0,52 arttığı, yıllık enflasyonun ise 0,89 puan yükselerek yüzde 10,68 olduğu anımsatıldı.
Gıda yıllık enflasyonunun, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz baz etkisinin yanı sıra işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış sonucunda yükseldiğine işaret edilen raporda, enerji fiyatlarının ise petrol ve diğer girdi fiyatlarına bağlı olarak önemli bir artış gösterdiği kaydedildi.
Raporda, yıllık enflasyonun, hizmet grubunda yatay seyrederken temel mal grubunda giyim ve dayanıklı tüketim malları kaynaklı olarak belirgin bir artış kaydettiği aktarılarak, çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğiliminin de yükseldiği ifade edildi.
Bir önceki aya göre yıllık tüketici enflasyonuna gıda, enerji ve temel mal gruplarının katkısının sırasıyla 0,40, 0,31 ve 0,31 puan arttığı, alkol-tütün grubunun 0,19 puan azaldığı, hizmet grubundan gelen katkının ise önemli ölçüde değişmediği belirtilen raporda, şu ifadelere yer verildi:
“Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğilimindeki yükselişin ağustos ayında sürdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde temel mal grubu ana eğiliminde yükseliş, hizmet grubu ana eğiliminde ise bir miktar iyileşme izlenmiştir. Temel mal grubu ana eğilimindeki yükselişte giyim fiyatlarındaki yöntem değişikliğinin olumsuz etkisi de hissedilmiştir. Ağustos ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,73 artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,40 ile yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel grubunda yükselirken, ulaştırma hizmetlerinde yatay seyretmiş, diğer alt gruplarda ise sınırlı oranda gerilemiştir. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonu gıda ve içecek fiyatlarına bağlı olarak yükselirken, konaklama hizmetleri yıllık enflasyonunda turizmdeki toparlanmanın da etkisiyle son aylarda kademeli bir artış izlenmiştir. Bu dönemde eğitim hizmetleri fiyatları aylık bazda yüzde 2,79 ile yüksek bir oranda artarken, bu gelişmede özel üniversite ücretlerindeki artışın (yüzde 10,51) etkisi öne çıkmıştır.”
“Tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini korudu”
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun ağustosta 1,22 puan artarak yüzde 11,08 düzeyinde gerçekleştiği belirtilerek, bu dönemde yıllık enflasyonun giyim ve dayanıklı mal grupları öncülüğünde yükseldiği ifade edildi.
Giyim grubunda yöntem değişikliği etkisi dikkate alındığında da enflasyonun son iki aydır artmakta olduğuna işaret edilen raporda, “Dayanıklı mal fiyatlarında gözlenen artışta mobilya, otomobil ve beyaz eşya fiyatlarında gözlenen yüksek fiyat artışları belirleyici olurken, bu gelişmede Türk lirasının avro karşısındaki değer kaybının etkileri de izlenmiştir. Diğer taraftan, giyim ve dayanıklı dışında kalan diğer temel mallarda aylık fiyat artışları yavaşlamaya devam etmiştir.” denildi.
Raporda, enerji fiyatlarının ağustosta yüzde 2,03 ile yüksek bir oranda arttığı, petrol ve sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüpgaz fiyatlarının sırasıyla yüzde 4,34 ve 5,94 oranlarında yükseldiği dile getirildi.
Böylelikle enerji grubu yıllık enflasyonunun 2,42 puanlık artışla yüzde 10,54 olduğu aktarılan raporda, gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun da 1,90 puan yükselerek yüzde 11,97 seviyesinde gerçekleştiği anımsatıldı.
Raporda, yıllık enflasyonun hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında yükseldiği, sırasıyla yüzde 9,95 ve 14,37 düzeyinde gerçekleştiği kaydedilerek, şu ifadelere yer verildi:
“İşlenmemiş gıda yıllık enflasyonundaki yükselişte olumsuz baz etkisi belirleyici olurken grup fiyatları mevsimsellikten arındırılmış olarak gerilemiştir. Diğer taraftan, işlenmiş gıda fiyatları aylık bazda yüksek bir oranda (yüzde 1,25) artmış, bu artış alt gruplar geneline yayılmıştır. Bu grupta peynir ve diğer süt ürünleri fiyatlarındaki artış (yüzde 4,37) dikkat çekerken, işlenmiş et ürünleri ile çay fiyatlarındaki artışın sürdüğü gözlenmiştir. Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,39’a yükselmiştir. Yurt içi üretici fiyatları ağustos ayında yüzde 0,85 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,89 puan yükselerek yüzde 16,34 olarak gerçekleşmiştir. Bu artışta, petrol ve endüstriyel metal gibi uluslararası emtia fiyatlarındaki gelişmelerin etkisi öne çıkmıştır. Nitekim, yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 17,94’e yükselirken, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yüzde 14,14’e gerilemiştir. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise döviz kurunun istikrarlı seyri ile bir miktar yavaşlamıştır.”
Raporda, ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde ağustos ayında fiyatların dayanıksız tüketim malları grubu dışındaki diğer alt gruplarda yükseldiği belirtilerek, “Dayanıklı tüketim mallarında gözlenen yüksek fiyat artışında mobilya ve ev aletleri, ara malı fiyatlarındaki artışta demir-çelik ürünleri, sermaye malları fiyatlarındaki artışta ise motorlu kara taşıtları öne çıkmıştır. Diğer taraftan, bu dönemde, dayanıksız tüketim malı fiyatları et ürünleri kaynaklı düşüş göstermiştir. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlü seyrini korumuştur.” değerlendirmeleri yapıldı.
