Bir tarafta sürekli öğrenmeye açık olmalarına karşın iş sadakatleri düşük Y kuşağı, diğer tarafta ise oyunlarından çabuk vazgeçebilen ve bir konuya ilgilerini kısa süre koruyabilen Z kuşağı… PwC’nin araştırmasına göre, Türkiye’de çalışanların yüzde 82’si Y kuşağı. 36-50 yaş arası çalışan kesimi oluşturan X kuşağının oranı ise yüzde 18. Yeni iş kanunuyla gelen yeni düzenlemeler, teknolojiyi günlük hayatta sık kullanan, internet bağlılığı yüksek ve özgürlüğe düşkünlüğü ile bilinen Y ve yakın gelecekte çoğunluğu oluşturacak Z kuşakları için önemli. Örneğin, Resmi Gazete’de yayımlanan kanun ile artık çalışanların farklı işverenler nezdinde, kısa sürelerle çalışması yani “kiralanması” söz konusu olabilecek. Bundan sonra çalışanlar, uygulamada “bordrolama şirketi” denilen şirketlerden gelebilecek dönemsel iş teklifleriyle karşılaşacaklar. Evden çalışma, sahada çalışma gibi çalışma şekillerine ilişkin İş Kanunu’nu ise yeni eklemelerle “uzaktan çalışma” modeline geçişi hızlandıracak.
KİŞİSEL ZAMAN SÜRESİ UZUYOR
Bugüne kadar davranışları, karakteristik özellikleri ve iş hayatından beklentileriyle ilgili çeşitli analizlere konu olan Y kuşağı, çalışma hayatında yaklaşık 10 yılını dolduruyor ve artık bu kuşak daha çok yönetici pozisyonunda. Farklı kademelerde yönetsel roller üstlenen Y kuşağının beklentilerinde, bakış açılarında ve yaklaşımlarında farklılıklar var. Küreselleşme, dijital yaşam tarzı, küresel iklim değişikliği ve teknolojik ilerleme gibi etkenler bu kuşağı yakından ilgilendiriyor. Bu durum çalışacağı iş alanlarında hangi şartlarda çalıştığıyla da yakından ilgili. Sosyal medya ve sosyal ağlar iletişim uzmanlığı, internet pazarlama, mobil uygulama, e-ticaret yazılımcılığı ve girişimciliği, BT uzmanlığı belli başlı meslekler. Bu alanlarda çalışan kuşağın keyifli çalışma ortamı ile birlikte özgürlükçü ve bağımsız olmayı tercih etmesi de gündeme geliyor. Kendi işinde çalışmayı seven, işyerlerinde uzun süre çalışmaktan hoşlanmayan ve otorite sevmeyen genç kuşak, kendi konumunu ve iş dünyasında elde edeceği kazanımları takip ediyor. Özellikle esnek çalışmanın teknolojinin iş dünyasına hediyesi olduğunu düşündüğümüzde, bilgisayar ve iletişim altyapısını oturtan firma çalışanlarının, yeni teknolojik çözümlerle birlikte esnek çalışmaya doğru kaydığını söylemek mümkün.
Bu çalışma şeklinin Y ve Z kuşağı açısından hangi avantajları getireceğiyle ilgili Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz, görüşlerini şöyle paylaşıyor: “Özellikle yazılım, tasarım, içerik editörlüğü gibi evden yürütülmesi mümkün, takım çalışmasından öte, bireysel bilgi birikiminin ön plana çıktığı işlerde çalışan gençler için bu durum daha çok esneklik anlamına geliyor. Araştırmalara göre Y kuşağının bir işyerinde çalışma süresi ortalama 2,5 yılı geçmiyor. Bu da aslında Y kuşağının ve sonrasında gelen Z kuşağının evden çalışma alternatiflerinde daha verimli sonuçlar çıkarmasını ve şirketlerin yaratıcı işlerinde uzun vadede çeşitlilik yaratmasını sağlıyor.”
İŞVERENLER YENİ İŞ MODELİNE İLGİLİ
Firmaların esnek çalışma modellerine geçmelerinin en önemli sebeplerinden biri de firmaların bu durumdan kâr etmesi. Esnek çalışma modelleri, firmalara tasarruf sağlıyor. Azoz, işverenin de esnek çalışma saatlerini ve koşullarını benimsediğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Sağlık sektöründe faaliyet gösteren ilaç firmaları esnek çalışma saatlerine sıcak bakıyor. Özellikle büyük şehirlerdeki trafik sorunu, şirketlerin çalışanlarına bu modeli sunmasında önemli etkenlerden. Teknoloji, Z kuşağını şekillendirdiği kadar iş dünyasını da şekillendiriyor. Esnek çalışma modelini en çok tercih eden diğer bir kitle ise çocuk sahibi çalışanlar. Gelecekte özellikle kadınların çalışma yaşamını kolaylaştıracak daha esnek uygulamalar geliştirileceğini düşünüyoruz.”
ÇALIŞANLAR NE DİYOR?
Kariyer.net üzerinden 7 bin 116 kişinin yanıtladığı ankete göre katılımcıların yüzde 61’i evden çalışmanın motivasyonunu olumlu etkileyeceğini söylüyor. Diğer yandan haftanın belirli günleri evden çalışmak isteyenlerin oranı yüzde 22. Anketi yanıtlayanların yüzde 22’si ise evden çalışma sisteminin motivasyonunu olumsuz etkileyeceğini savunuyor.
Secretcv.com’da yayımlanan ilanların yüzde 2’si evden çalışabilecek aday ilanlarından oluşuyor. Yasalarda, esnek çalışma modeliyle de desteklenecek olan evden çalışma ya da uzaktan çalışmanın hem genç kuşak istihdamını hem de kadın istihdamını olumlu şekilde etkileyeceğini düşünen Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, evlilik, doğum ya da herhangi bir sebepten dolayı iş hayatına ara veren ya da tam zamanlı çalışamayacak kadınların bu yasa ile sosyal güvencelerinden taviz vermeden esnek ya da uzaktan çalışma imkanına sahip olabileceğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Şu anda yüzde 31’lerde olan kadın istihdamı artacak. Y ve Z kuşağı için ise eğer sistem işletilebilirse, avantajlı olacak. Dünyada esnek çalışma modellerinin yaygın olduğu ülkelerde özellikle gençlerin dönemsel ya da uzaktan çalışma modeli sayesinde kendi özel hayatlarına daha fazla zaman ayırabildiğini, daha çok seyahat ederek dünya görüşlerini geliştirebildiklerini görüyoruz. Bu model ile zaten bağımsız ve esnek çalışmayı seven yeni kuşak mutlu olacaktır” diyor.
İŞ AKIŞ SÜREÇLERİNİN İYİ YÖNETİLMESİ ŞART
Esnek çalışma modeli ve evden çalışmanın Y ve Z kuşağı için sağladığı avantajların yanı sıra dezavantajlarının da olacağını söyleyen sektör temsilcileri özellikle, iş akış süreçlerinin verimsizleşmemesi için planlama, uzaktan yönetme ve raporlama sistemlerinin doğru yapılması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Eleman.net Murahhas Üyesi Savaş Ünsal, uzaktan çalışma ve yeni iş kanunu maddelerinin aynı zamanda performans ölçümleriyle ilgili önemli bir konuyu da gündeme getireceğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Mobil hayat tarzını benimseyen Y ve Z kuşağı, esnek çalışma sistemi istiyor. Esnek çalışma, performans ölçüm sistemini de beraberinde getiriyor. Çalışan performanslarının sürekli ölçülmesi, kendileriyle ilgili daha gerçekçi değerlendirme yapabilmeyi de kolaylaştırıyor. Kurumların ihtiyacı olan işgücüne ulaşabilmenin yolu da bu değişimi sağlayabilmekten geçiyor.”
Uzaktan çalışma ve güvenceli esneklik modelinin en büyük dezavantajının ise çalışanlarda kuruma aidiyet duygusunun gelişememesi olduğunu söyleyen Ünsal, departmanlar ve diğer çalışanlar arasında iletişim eksikliği ve etkin ekip çalışması yapılamaması gibi durumların söz konusu olacağını, bu çalışma modelinin az da olsa istismara açık olduğu için iş verimliliği üzerinde dezavantaja yol açabileceğine dikkat çekiyor.
Şirketinizde evden çalışma uygulaması var mı?
Evet % 11,43
Hayır % 88,57
Evden çalışmak motivasyonunuzu nasıl etkiler?
Olumlu etkiler % 61,36
Olumsuz etkiler % 21,93
Olumlu ya da olumsuz etkilemez % 16,71
