Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, uygulanmakta olan para ve kur politikası çerçevesinde Türk lirası ve döviz likiditesi yönetimindeki esnekliğin ve araç çeşitliliğinin artırılması amacıyla Türk lirası depoları karşılığı döviz depoları piyasasının açılmasına karar verdi.
Merkez Bankası tarafından açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Uygulanmakta olan para ve kur politikası çerçevesinde Türk lirası ve döviz likiditesi yönetimindeki esnekliğin ve araç çeşitliliğinin artırılması amacıyla Türk Lirası Depoları Karşılığı Döviz Depoları piyasasının açılmasına karar verilmiştir.
Bu çerçevede, Türk Lirası Deposu Karşılığı Döviz Deposu Piyasası işlemlerine ilişkin uygulama esas ve ayrıntıları aşağıda yer almaktadır:
1) Döviz Piyasalarında işlem yapmaya yetkili bankalar ile işlem yapılır.
2) Türk Lirası deposu karşılığı döviz deposu işlemleri ihale yöntemi ile gerçekleştirilir.
3) İhalede miktar ihalesi yöntemi kullanılır.
4) Döviz Piyasaları Uygulama Talimatının 12’inci maddesi çerçevesinde, ihalede kazanılan döviz tutarının yüzde 10’u kadar teminat depo vadesi süresince TCMB nezdinde teminat olarak tutulur.
5) Teminatların değerleri günlük olarak belirlenir ve fiyat ve kur hareketleri gibi nedenlerden dolayı gün başı itibarıyla valöre göre yüzde 10 oranının altına düşmesi durumunda ilave teminat istenir.
6) Yarım iş günlerinde ve Türkiye’de iş günü olmasına rağmen Amerika Birleşik Devletleri’nde ödeme sistemlerinin tatil olduğu günlerde ihale düzenlenmez.
7) İşlemler Türk Lirası deposu karşılığı ABD doları döviz deposu olarak aynı gün valör ve 1 hafta vade ile gerçekleştirilir.
8) İşlem teklifi miktarı en az 1.000.000 ABD doları ve katları olmalıdır.
9) İşlemlerde uygulanacak ABD doları ve Türk Lirası faiz oranları TCMB tarafından belirlenir.
10) İhalede verebilecek maksimum teklif tutarı toplam ihale tutarı ile sınırlıdır.”
“Döviz takası” bir müdahale yöntemi
Uzmanlar, önde gelen gelişmekte olan Merkez Bankaları tarafından kullanılan döviz likiditesi araçlarından “döviz takası”nın bir müdahale yöntemi olduğunu değerlendiriyor.
Döviz takasında, bankalar elindeki Türk lirasını Merkez Bankasına borç verirken, Merkez Bankasından döviz borç alarak, vade sonunda faizi ile birlikte geri veriyor. Takas işlemlerinin sonucunda Merkez Bankasından döviz alınıp, Türk lirası verilecek olması bankalar arasındaki Türk lirası likiditesini azaltacak. Bu durum daha yüksek maliyet ile Merkez Bankasından borçlanılmasına yol açacak.
“TCMB yaklaşımının fayda sağlayabileceğini düşünüyoruz”
Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, yaptığı açıklamada, “Mevcut uygulamanın kur oynaklığı üzerinde olumlu etkisini gözlemleyeceğimizi düşünüyoruz. Reel sektörün döviz yükümlülüklerini ve gerek bilanço içi gerekse bilanço dışı döviz pozisyonunu yönetebilmesi açısından TCMB yaklaşımının fayda sağlayabileceğini düşünüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
“TCMB spekülatif hareket yapanların oyununu bozmak istiyor”
Finansinvest Ekonomisti Burak Kanlı, “Likidite sıkılaştırması yolu ile defakto faiz artırımı TL üzerinde olumlu etki yapar. Nitekim TL’nin sürekli ve hızlı değer kaybının durduğunu görüyoruz. Swap işlemlerine başlanması da TL’yi daha az oynak, daha istikrarlı hale getirmede katkıda bulunabilir.” ifadelerini kullandı.
