Fortune 500 Türkiye listesinin ikinci sırasında genç bir şirket yer aldı. 2015 yılında, enerji piyasalarının etkin, şeffaf, güvenilir ve enerji piyasasının ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planlanması ve işletilmesi amacıyla kurulan Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) listenin sürprizi oldu. 2016 yılında net satışlarını bir önceki yıla göre yüzde 497 gibi rekor bir oranda artıran ve Fortune 500’ün en hızlısı olan EPİAŞ, 32,9 milyar TL’lik satış geliriyle listenin ağır toplarının geride bırakarak Fortune 500 listesine ikinci sıradan girdi.
Elektrik Piyasası kanunları ucuz, kaliteli, sürekli, temiz elektrik enerjisi sunulmasını öngörür. Bu şartları sağlayabilmek ve ucuz, kaliteli enerjiye kavuşabilmek amacıyla EPİAŞ’ın varlığına gerek duyulmuş ve şirket faaliyetine başlamış. Şirketin genel fonksiyonu enerji piyasasını düzenlemek. EPİAŞ, Türkiye’nin bölgesel enerji ticaret merkezi olmasına katkı sağlamayı amaçlıyor.
Elektrik üretiminde doğru ve sağlıklı fiyatlama oldukça önemli. Yıldan yıla elektrik piyasasında büyüyen ve kurulu gücünü sürekli olarak yükselten Türkiye’de halen önemli enerji yatırımlarının yapıldığını hatırlatan KapitalFX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, “Bu alanda, kendi bölgesinde lider olma iddiamız bulunuyor. Ancak halen petrol ve doğalgaz gibi dışsal kaynakların kullanımı ve fiyatlamalarda da ithal olan bu ürünlerin belirleyici olması işimizi zorlaştırıyor. Türkiye’deki santrallerin veriminin düşük olması itibariyle atıl kapasitemiz de oldukça fazla diyebiliriz” diyor. Erkan, kapasite artırımı ve yatırımlarla daha verimli enerji üretiminin gerçekleştirilmesi gerektiğini ekliyor. Erkan’a göre, EPİAŞ, piyasa fiyatlamalarına bir düzen getirmesi beklenen bir kurum, Türkiye’de de dünya ile uyumlu, makul enerji fiyatlarının ortaya çıkması açısından önemli bir işe yarıyor. Özellikle öngörülemeyen maliyetlerin yansıması, piyasa oyuncularını bugüne kadar tahminlerden daha zor durumda bıraktığı dönem dönem görülüyor.
EPİAŞ, piyasa oyuncularının sektör beklentilerini karşılayacak ve yurtdışı muadilleri seviyesinde bir “Yerli Gün Öncesi Piyasası Projesi”ne imza atması oldu. Şirketin kendi yazılım ekibini kurarak hayata geçirdiği ve elektrik referans fiyatının belirlendiği proje, sektör için de oldukça önem taşıyor. Çünkü 2011 yılından bu yana kullanılan Gün Öncesi Piyasası, 2004 yılı yazılımıyla gerçekleştirilmiş ve piyasa ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktı.
Erkan’ın verdiği bilgiye göre, EPİAŞ’ın teknolojik altyapısının kurulması ve çalışmaların devamlılığının sağlanması amacıyla, 2015 yılında 24,4 milyon TL tutarındaki yatırım harcamalarının 18,471 milyon TL’si TEİAŞ tarafından EPİAŞ’a ayni sermaye olarak aktarılan varlıklardan oluşuyor. Geriye kalan 5,949 milyon TL tutar ise EPİAŞ’ın Bilgi Güvenlik Sistemi, yazılım, donanım, lisans alımları ve şirket faaliyetlerine ilişkin diğer yatırım harcamalarını oluşturuyor. 2016 yılında ise toplam yatırımların 8,330. Milyon TL olarak gerçekleştiği, bir önceki yıla göre azaldığı görülüyor. Böylece, şirketin kümülatif yatırımları 32,7 milyon TL olarak gerçekleşti.
Diğer yandan, şirketin 2016 bilançosunda 32 milyar 983 milyon TL’lik cirosunun tamamına yakınının elektrik enerjisi ve hizmet satışlarından geldiği görülüyor. Satışların maliyetindeki 32 milyar 893 milyon TL’lik tutar ise elektrik enerjisi maliyetinden oluşuyor. Şirket 2016 yılında 65 milyon TL brüt kâr elde derken, 37 milyon TL faaliyet kârı, 42 milyon TL de dönem kârı elde edildiği görülüyor. 2015 yılında şirket faaliyet ve net kâr kalemlerinde zarar yazmıştı.
EPİAŞ’ın finansal yapı oranlarının sağlıklı göründüğü değerlendirmesinde bulunan Enver Erkan, “Şirketin özsermaye verimliliği tatmin edici düzeyde olup, faaliyetlerini ağırlıklı olarak öz kaynak ve kısmen de kısa vadeli yabancı kaynaklar ile finanse ediyor. Hazır değerler kısa vadeli borçları karşılayabilecek oranda, dönen varlıklar da rahatlıkla kısa vadeli yabancı kaynakları finanse edebilecek durumda” diyor.
SPOT DOĞALGAZ PİYASASI…
Bu arada, Türkiye’nin doğalgaz ticaret merkezi olması hedefiyle EPİAŞ bünyesinde doğalgaz alım satımının yapılacağı bir piyasanın kurulması planlanıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da bunun yapılabilmesi için bir yönetmelik çıkardı. Diğer yandan, Türkiye’nin yakın bölgesindeki ülkelerin doğalgazının da bu spot piyasada fiyatlanması hedefleniyor. Doğalgaz Ticaret Platformu’nun 2018 yılında hayata geçirilmesi öngörülüyor. Böylece, doğalgaz piyasasında fiyatlar serbestleşmiş olacak.
Kuruluş amaçları doğrultusunda faaliyetlerine hız veren EPİAŞ’ın Türkiye’nin bölgesel enerji ticaret merkezi olmasına yönelik projelerini sektörün aktörleri yakından izlemeye devam edecek.
