Dünyada, özellikle Ortadoğu’da yaşanan çatışmalar ve kaosun bölge insanlarının yaşamını alt üst ettiği ve milyonlarca insanı göçe zorladığı bir gerçek. Ancak uzmanların araştırmalarına göre 21. yüzyılda insanları yerlerinden eden çok daha vahim bir sorun var: Doğal afetler.
Araştırmalara göre, 2013 yılında doğal afetlerden dolayı 22 milyon kişi yaşadıkları yerlerden göç etmek zorunda kaldı; bu rakam da çatışmalar sonucu evlerini terk edenlerin üç katı. Bu 22 milyon göçmenin yüzde 31’i seller, yüzde 69’u da tayfun, kasırga gibi meteorolojik felâketlerden dolayı başka yerlere yöneldi.
Bölgesel olarak bakıldığında da, doğal afetlerden dolayı en fazla göç Asya kıtasından oldu. Seller, kasırgalar ve depremler sonucu en çok göç veren kıta olan Asya, 19 milyon göçmenle açık ara önde. Özellikle de, Kasım 2013’te Filipinler’de patlak veren Haivan tayfunu tam 4.1 milyon insanı yerinden ederek, tüm zamanların rekorunu kırdı.
Son altı yılda, doğal felaketlerden en çok etkilenen ve göç veren ülkeler Filipinler, Çin, Pakistan, Bangladeş, Nijerya, ABD ve Japonya olarak sıralanıyor; bu ülkeler arasında yalnızca ABD ve Japonya zengin ülkeler liginde. En çok zarar veren 20 doğal afetin sekizi Sahra altı Afrika ülkelerinde meydana geldi. Kıtada nüfusun çok hızlı artması, gelecekte doğal afetlerden daha fazla zarar görmesi riskini de beraberinde getiriyor.
Öte yandan, bu 22 milyon rakamı çok yüksek gözükse de, aslında son altı yılın ortalaması olan 27,5 milyonun altında; bununla birlikte, 1970’li yıllara kıyasla dünyada göç edenlerin sayısı iki kat artmış durumda.
Bu göçmen akınının sürekli büyümesinin başlıca nedeni ise, demografi. Global nüfus devasa bir biçimde arttığı ve nüfusun büyük bir bölümü de riskli bölgelerde yaşadığı için doğal afetlerden dolayı göç edenlerin sayısı da artmış durumda. Dünya nüfusu 70’li yıllardan beri yüzde 100 artarken, kentlerde yaşayanların sayısı yüzde 300 artış kaydetti!
Ancak bu göçün nedeni yalnızca aşırı nüfus artışı değil; aynı zamanda, eskiye kıyasla doğal afetler de daha sık meydana geliyor. Çevre sorunlarından kaynaklanan göçleri araştırma uzmanı olan François Gemenne, doğal afetlerdeki artışın asıl sorumlusunun iklim değişikliği olduğunu söylüyor. Dünyada tayfunlar, hortumlar her zaman oldu ancak Fransız uzmanın ifadesiyle bunlar artık “daha şiddetli, daha sık meydana geliyor ve tahmin edilemeyen yolları izleyebiliyor.”
Bu arada, doğal afet aynı zamanda “sosyal bir afet”. Bu durumda da, uzun vadede global nüfusun yeni bir dağılımını planlamak gerekiyor. Riskli bölgeleri dikkatli bir biçimde boşaltmak şart. Nitekim, nüfusunun üçte ikisi deniz seviyesinin altında yaşayan Hollanda suların yükselmesine karşı mücadele için 20 milyar euro’luk bir kaynak ayırdığını bildirdi. Bu da, bu tür önlemlerin ancak zengin ülkeler tarafından alınabileceğini ortaya koyarken, sorun daha da vahim bir hal alıyor.
